RECENZJE | Test chłodzenia dla HTPC: Thermalright AXP-100 i CoolForce 2
Test chłodzenia dla HTPC: Thermalright AXP-100 i CoolForce 2
Autor: DYD | Data: 07/05/13
Ciche, niewielkie zestawy typu MediaPC, czy HTPC służące jako multimedialna jednostka do salonu, sypialni lub jako mini stacja robocza są coraz popularniejsze i wytwarzane przez coraz więcej producentów. Istotnym komponentem takiego zestawu jest chłodzenie, bowiem ważną składową takiego systemu jest niski poziom generowanego hałasu oraz odpowiednia konstrukcja pasująca do naszej mini obudowy. W recenzji przyjrzymy się dwóm, niskoprofilowym chłodzeniom dla płyt Mini-ITX w postaci Thermalright AXP-100 z wyższej półki (195zł) oraz znanego już dwukrotnie tańszego rozwiązania Cooltek CoolForce 2 (95zł).
Thermalright AXP-100
Firma Thermalright znana jest z produkcji dobrej jakości wydajnych systemów do chłodzenia komponentów. Thermalright AXP-100 to obecnie flagowy model kompaktowego radiatora przeznaczonego głównie to niedużych obudów typu Media-Player czy też HTPC w rozmiarze Mini-ITX. Przeznaczony jest dla podstawek Socket LGA 2011/1366/115x/775 od Intela oraz Socket FM1/AM3/AM2 od AMD, a listę kompatybilnych płyt i obudów można znaleźć na stronie producenta. Nie ma tam jednak wszystkich dostępnych na rynku modeli, więc brak informacji o wybranym modelu nie jest równoznaczny z niekompatybilnością coolera. Z uwagi na swoje niewielkie wymiary AXP-100 powinien pasować do większości obudów i płyt w rozmiarze Mini-ITX. Producent wyposażył tradycyjne szare pudełko z Thermalright AXP-100 w pokaźny komplet mocowań i śrubek pod wszystkie kompatybilne podstawki, czytelną instrukcję obsługi (więlojęzykową, bez polskiej wersji) oraz srebrną pastę termoprzewodzącą (2 g) o nazwie Thermalright CF III (Chill Factor III). W zestawie jest też spora naklejka z logo producenta. Jest też specjalna blaszka, która umożliwia zamontowanie sporego wentylatora TY-141 (lub TY-140) o średnicy 140 mm, różnicę widać na zdjęciach. To oczywiście jest jako opcja, gdyż standardowo wentylator posiada cooler w rozmiarze 100 mm, model TY-100.
Thermalright AXP-100 opakowanie (kliknij, aby powiększyć)
Thermalright AXP-100 (kliknij, aby powiększyć)
Thermalright AXP-100 wyposażenie (kliknij, aby powiększyć)
Model TY-100 oraz większy brat TY-141 (kliknij, aby powiększyć)
TY-100 oraz większy brat TY-141 (kliknij, aby powiększyć)
Thermalright AXP-100 składa się z niewielkiej konstrukcji radiatora w połączeniu z cichym wentylatorem o średnicy 100 mm. Płaski wentylator o wysokości 14 mm automatycznie dostosowuje prędkość wentylatora podpiętego 4-pinowym kablem z płytą główną w zależności od warunków termicznych (kontrola poprzez PWM). Cooler TY-100 pracuje w zakresie 900 ~ 2500 RPM±15% obrotów na minutę, wyposażony został w 9 łopatek. Specjalna blaszka umożliwia zamontowanie większego wentylatora TY-141 o średnicy 140 mm (głośność 17 - 21dBA, cena wynosi około 49zł).
TY-100 (kliknij, aby powiększyć)
TY-100 (kliknij, aby powiększyć)
TY-100 (kliknij, aby powiększyć)
TY-100 (kliknij, aby powiększyć)
Całą konstrukcję radiatora w AXP-100, a więc zarówno podstawę, górną część z żeberkami, jak i ciepłowody wykonano przy użyciu materiału w postaci niklowanej miedzi. Z wypolerowanej na lustrzany połysk podstawy wychodzi sześć grubych ciepłowodów (o średnicy 6 mm), których zadaniem jest transportowanie ciepła z procesora na powierzchnię radiatora składającego się z cienkich żeber rozpraszających ciepło. Tego typu konstrukcja ma zapewnić szybkie i wydajne rozpraszania ciepła absorbowanego z procesora. Wysokość samego radiatora to jedynie 58 mm.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Producent podaje, że wentylator generuje hałas w zakresie od 22 do 30 dBa. Waga AXP-100 wynosi 320g radiator plus 40g wentylator. Wymiary łącznie z wentylatorem to 58 mm (wysokość), 105 mm (szerokość) i 121 mm (długość). Dokładny pomiar wysokości od poziomu płyty głównej do końca chłodzenia wyniósł 67 mm. Cena Thermalright AXP-100 to około 195 zł.
Thermalright AXP-100 montaż i działanie
Te elementy służą do zamontowania radiatora na podstawce 1155 Intela (kliknij, aby powiększyć)
Zaczynamy montaż AXP-100 na płycie Mini-ITX. W zależności od podstawki, dobieramy odpowiednie elementy montażowe i płytkę backplate, która zostanie zamontowana na spodzie płyty głównej. Można też zamontować radiator bez korzystania z backplate. My montujemy Thermalright AXP-100 na płycie głównej Mini-ITX Gigabyte GA-B75N (dostarczył sklep: Morele.Net) wyposażonej w podstawkę Socket 1155 Intela. Aby założyć AXP-100 na podstawce Socket 1155 na początku wybieramy odpowiedni backplate, do niego cztery śruby z czterema plastikowymi podkładkami pod płytę główną. Następnie czterema nakrętkami skręcamy od górnej strony płyty głównej nasz backplate z ramką mocującą i tutaj kolejne cztery śrubki. Teraz już można dodać kilka kropel pasty na procesor i nałożyć radiator wraz z finalną płytką, która przytwierdzi nasz radiator z ramką mocującą (kolejna dwie śrubki). Pozostaje przykręcić wentylator do radiatora korzystając z czterech śrub. Rozwiązanie wydaje się być troszkę zawiłe z uwagi na ilość elementów, ale 15 - 20 minut powinno wystarczyć na cierpliwe i pierwsze złożenie całości do kupy. Trochę czasu trzeba poświęcić śrubkom, bo w zestawie jest blisko 10 rodzajów na różne podstawki i trzeba dobrać odpowiednio oznaczony model, najlepiej posiłkując się instrukcją.
Backplate do płyt z Socket 1155 Intela (kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Zobaczmy teraz jak prezentuje się Thermalright AXP-100 na płycie Gigabyte GA-B75N. Od razu widać, że nie będzie problemów z włożeniem ewentualnej karty graficznej, bowiem radiator nie nachodzi na slot PCI Express. Jeśli więc chcemy korzystać z zewnętrznej karty graficznej, można spokojnie instalować ten model na płycie. W kwestii gniazd pamięci - jeden slot jest zasłonięty radiatorem i jeśli byśmy chcieli tam osadzić pamięć, wówczas trzeba to zrobić przed założeniem chłodzenia. Musi być to także pamięć z niskim własnym radiatorem, bowiem pamięci wyposażone w duży radiator (jak na zdjęciu) mają szansę zająć tylko jeden wolny slot.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Po uruchomieniu wentylator pracuje bardzo cicho. Temperatura otoczenia wynosiła 24.8 °C. Po wejściu do BIOSu temperatura procesora (i7-2700K wyposażony we własny układ graficzny, pracował w nominalnej prędkości 3.50 GHz - dostarczył Intel) wynosiła 33 °C, temperatura systemu/płyty głównej 43 °C. Pobór mocy całego zestawu wynosił 44W (płyta, cpu, pamięć, dysk ssd). Poziom obrotów wiatraka ustabilizował się w okolicy 1350 rpm. Więcej testów temperatur i głośności pracy w rozdziale testy.
Montaż dużego wentylatora TY-141 jest również opisany w instrukcji, wystarczy dołożyć specjalną płytkę mocującą i do niej przykręcić nasz wiatrak. W połączeniu z TY-141 radiator AXP-100 chłodzi w pełni obciążonego i7-2700K już przy 1150 rpm, z niskim poziomem szumu (uzyskując temperaturę 63 °C). Przy idle, czy odtwarzaniu przez VLC player cooler wytwarza jedynie 750 rpm i temperaturę 36 °C. Wówczas jest niemal bezgłośny podczas pracy. Poniżej galeria z montażu opcjonalnego coolera TY-141 z wykorzystanie specjalnej płytki. Cooler jest na tyle duży, że przykrywa swoją powierzchnią prawie wszystkie elementy na płycie.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Cooltek CoolForce 2
Wentylator Cooltek CoolForce przeznaczony jest do chłodzenia procesora szczególnie w obszarze rozwiązań HTPC. Szczególnie polecany jest dla płyt Mini-ITX wyposażonych w gniazda Intela (LGA 775, 1366 i 1155/1156) oraz AMD (K8, 754, 939 & 940, FM1, AM2, AM2+, AM3 i AM3+). Można próbować go montować na inne płyty typu micro-ATX czy też pełnowymiarowe ATX, jednak wówczas niektóre elementy na płycie mogą mocno kolidować, lub wręcz uniemożliwiać montaż takiego chłodzenia. Dotyczy to również wcześniej opisywanego modelu. W opakowaniu znajdziemy zestaw montażowy pod wszystkie wspomniane podstawki, białą pastę termoprzewodzącą oraz z instrukcję montażu w języku angielskim, niemieckim i francuskim.
Cooltek CoolForce 2 opakowanie (kliknij, aby powiększyć)
CoolForce 2 wyposażenie (kliknij, aby powiększyć)
CoolForce 2 ciąg dalszy wyposażenia (kliknij, aby powiększyć)
Cooltek CoolForce 2 składa się z niewielkiej konstrukcji radiatora w połączeniu z cichym wentylatorem o średnicy 100 mm. Płaski wentylator o wysokości 15 mm automatycznie dostosowuje prędkość wentylatora podpiętego 4-pinowym kablem z płytą główną w zależności od warunków termicznych (kontrola poprzez PWM). Cooler pracuje w zakresie od 500 do 2000 obrotów na minutę. Wentylator wykonano w oparciu o łożysko typu Hydraumatic, które obraca 11 łopatkami. Wentylator został odseparowany od radiatora, poprzez cztery gumowe podkładki, służące także do zamontowania wentylatora.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Podstawa radiatora wykonana została w technologii bezpośredniego styku ciepłowodów z powierzchnią procesora (HDT, czyli Heatpipe Direct Touch). W aluminiowej podstawie radiatora zostały osadzone trzy miedziane ciepłowody (o średnicy niecałych 6 mm), których zadaniem jest transportowanie ciepła z procesora na powierzchnię aluminiowego radiatora wykonanego z licznych, cienkich żeber chłodzących. Taka konstrukcja ma zapewnić szybkie i wydajne rozpraszania ciepła absorbowanego z procesora.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Dane producenta podają, że wentylator wydaje hałas w zakresie od 5.5 do 21.1 dBa, czyli bardziej można mówić o szepcie niż o hałasie. Waga CoolForce 2 wynosi 272 g, wymiary natomiast to 67 mm (wysokość), 105 mm (szerokość) i 112 mm (długość). Dokładny pomiar wysokości od poziomu płyty głównej do końca chłodzenia wyniósł 76 mm. Cena Cooltek CoolForce 2 to około 90 zł.
Cooltek CoolForce 2 montaż i działanie
W zależności od podstawki, dobieramy odpowiednie elementy montażowe i płytkę backplate, która zostanie zamontowana na spodzie płyty głównej. My montujemy Cooltek CoolForce 2 na płycie głównej Mini-ITX Gigabyte GA-B75N (dostarczył sklep: Morele.Net) wyposażonej w podstawkę Socket 1155 oczywiście Intela. Do założenia CoolForce 2 na Socket 1155 wybieramy odpowiedni backplate, zaczep i cztery śruby ze sprężynami. Dojścia dla śrubokręta nie będzie z uwagi na przykrywający je radiator, ale spokojnie śruby dokręcić można palcami. Zaczep przykręcamy do radiatora dwoma małymi śrubkami. Następnie bierzemy backplate przyklejamy do spodniej części płyty głównej (backplate ma dwustronną taśmę klejącą). Trzeba czasem zwrócić uwagę, czy taśma jest przyklejona do backplate'a, bowiem u nas dwie tasiemki zawieruszyły się gdzieś w opakowaniu i trzeba je było samemu dokleić.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Ciąg dalszy montażu. Nie zapominamy o kropli pasty termoprzewodzącej zaaplikowanej na procesor (biała pasta bez oznaczeń dodana do zestawu). Dalej nakładamy radiator i przykręcamy czterema śrubami do backplate'a. Dokręcamy śruby aż nie poczujemy oporu, wówczas pozostaje tylko założenie wentylatora. Mocujemy go przy pomocy czterech gumowych wtyków, które umieszczamy między żeberkami radiatora. Montaż CoolForce 2 oceniam jako łatwy, można to zrobić spokojnie w 10 minut. Trzeba mieć jednak swobodny dostęp do płyty głównej. Zobaczmy teraz jak prezentuje się Cooltek CoolForce 2 na płycie Gigabyte GA-B75N. Od razu widać, że będzie problem z włożeniem ewentualnej karty graficznej, bowiem radiator nachodzi na slot PCI Express. Jeśli więc chcemy korzystać z zewnętrznej karty graficznej, zawsze trzeba sprawdzić dokładnie czy radiator nie będzie nam z nią kolidował. Kolejna sprawa to gniazda pamięci. Jeden slot jest również zasłonięty radiatorem i jeśli byśmy chcieli tam osadzić pamięć, wówczas trzeba to zrobić przed założeniem chłodzenia. Musi być to także pamięć z niskim własnym radiatorem, bowiem pamięci wyposażone w duży radiator (jak na zdjęciu) mają szansę tylko zająć jeden wolny slot. Poniżej galeria z montażu.
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
(kliknij, aby powiększyć)
Po uruchomieniu wentylator pracuje praktycznie bezgłośnie. Temperatura otoczenia 25.7 °C. Po wejściu do BIOSu temperatura procesora (i7-2700K wyposażony we własny układ graficzny, pracował w nominalnej prędkości 3.50 GHz - dostarczył Intel) wynosiła 38 °C, temperatura płyty głównej 43 °C. Pobór mocy całego zestawu wynosił 44W (płyta, cpu, pamięć, dysk ssd). Poziom obrotów wiatraka ustabilizował się w okolicy 1400 rpm. Więcej testów temperatur i głośności pracy w rozdziale testy.
Test głośności
Aby zobrazować i usłyszeć jak pracują nasze testowane chłodziwa, nagraliśmy video wraz z dźwiękiem przedstawiającym porównanie głośności pracy modeli Thermalright AXP-100 i Cooltek CoolForce 2 podczas bezczynności (idle) i przy pełnym obciążeniu systemu (Aida 64 / System stability test / Test all). W tle słychać trochę szumów własnych, choć w rzeczywistości była zupełna cisza w otoczeniu. Może się wydawać, że coolery są bardzo głośnie podczas obciążenia, jednak aż tak hałaśliwe nie jest, jest głośno, ale nie są to na pewno jednostki przypominające odkurzacz czy suszarkę :-)
Wideo głównie pokazuje, że Coolek pracuje odrobinę ciszej od Thermalrighta, zwłaszcza przy bezczynności. Ten drugi jednak jest bardziej wydajny w kwestii temperatur.
Test temperatur
Testy temperatur przeprowadzone przy temperaturze otoczenia 25 °C. Wentylatory pracowały bez zamknięcia ich w obudowie. Zostały sprawdzone w trzech scenariuszach: (1) obciążanie pełne aplikacją Aida 64 (poprzez System stability test / Test all) (2) podczas odtwarzania pliku 1080p@50fps H264 AVC w VLC player (3) podczas bezczynności (idle). Obroty automatycznie dobierane były z PWM.
Wyposażenie testowego zestawu:
Płyta główna Gigabyte GA-B75N: dostarczył sklep: Morele.Net
Thermalright AXP-100 to bardzo wydajne rozwiązanie chłodzące, któremu jedynie do szczęścia brakuje super cichego wentylatora. W tej cenie (około 195zł) jego wentylator powinien w niskich obrotach pracować praktycznie bezgłośnie, a może tak być porównując jego możliwości z modelem Cooltek CoolForce 2 (patrz wideo testy głośności). Nasze testy przeprowadzaliśmy bez obudów, więc można przyjąć, że zamknięty w obudowie cooler Thermalright AXP-100 będzie prawie niesłyszalny. Po za tym małym felerem, mamy świetnie wykonaną jednostkę chłodzącą, o dużej wydajności oraz swobodę możliwości instalacji zewnętrznej karty graficznej. Niska konstrukcja sprawi, że AXP-100 bez problemu zmieści się do niewielkich gabarytowo obudów Mini-ITX.
Cooltek CoolForce 2 oferowany za mniejsze pieniądze (95 zł) jest wielce godny polecenia do małych gabarytowo systemów Mini-ITX, jeśli nie zależy nam na dokładaniu zewnętrznej karty graficznej, bo jego konstrukcja utrudnia montaż takiej karty. Wentylator w CoolForce 2 w niskich obrotach pracuje tak cicho, że jedynie przy zbliżeniu na odległość kilkunastu centymetrów możemy usłyszeć jego delikatny szmer. Okazał się cichszy od sporo droższego modelu AXP-100, więc do bezgłośnych zestawów jest jak najbardziej zalecany. Niewysoka konstrukcja ułatwi montaż w małych obudowach, a dodatkowo prosty montaż nie powinien sprawić żadnych problemów.