Pojemność czy prędkość? - test pamięci DDR2
Autor: Lancer | Data: 01/08/07
|
 Dzisiejszy artykuł poświęcimy przedstawicielom dwóch różnych trendów rozwoju pamięci RAM. Przybliżymy jeden z pierwszych na naszym rynku kompletów 2x2GB firmy OCZ, a także trzy komplety pamięci pracujących standardowo z zegarami 1066MHz i 1150MHz marek OCZ i Patriot. Ponieważ nie każdy potrzebuje takich monstrów, mniej wymagającym zapoznają się z kompletem Patriota budżetowego przedziału 300zł. Zapraszam do artykułu. | |
|
Krótki wstęp
Postęp w dziedzinie pamięci RAM do komputerów PC nie budzi takich emocji jakie mają miejsce przy okazji premiery nowych procesorów, czy kart graficznych. Wbrew początkowemu wrażeniu postęp jest jednak tak samo dynamiczny - opinii czytelników pozostaje już ocenić czy idzie on w dobrą stronę.
Jeszcze pół roku temu szczytem okazywały się być 1000MHz układy DDR2. Dziś nie budzą one już takich wrażeń, a postęp przeniósł zmagania producentów na inny poziom rywalizacji. Co prawda na rynku mamy już układy zgodne ze standardem DDR3, ale nie prędko osiągnął one popularność - zwłaszcza, że na dzień dzisiejszy królować mogą tylko w rankingach cenowych.
Jednak nie tylko postęp w dziedzinie prędkości jest ważny. Wzrost skomplikowania aplikacji podnosi wymagania wobec pojemności pamięci operacyjnej. Obecnie 2GB RAM to standard. Chcąc jednak wybiec nieco w przyszłość trzeba myśleć już o zwiększeniu tej pojemności. Era domowych komputerów wyposażonych w 4, a nawet 8GB pamięci nie jest taka odległa.
Platforma testowa
Metodologia testów nie zmieniła się od naszego ostatniego przeglądu pamięci DDR2. Najważniejszy jej element - płyta główna została ograniczona tylko do jednej. Wyrób ECS to referencyjny model nVidii na chipsecie nF 680i. Wszystkie timingi podane są według schematu CAS/tRCD/tRP/Tras.
OCZ Vista Upgrade DDR2 PC2-6400 4GB
Zaczynamy od 4GB produktu marki OCZ o oznaczeniu OCZ2VU8004GK. To pierwszy, tak pojemny zestaw w moich rękach. Składają się nań 2 moduły o pojemności 2GB każdy. Nazwa wskazuje na model dedykowany najnowszemu systemowi operacyjnemu Microsoft. Oczywiście, jak mawia pewien znany kabaret to tylko "chłyt matertigowy” i nic nie stoi na przeszkodzie, by włożyć komplet do komputera będącego pod kontrolą innego systemu. Z uwagi na specyfikę systemów 32bitowych, maszyny z 4GB pamięci lepiej jednak czują się na 64bitowej odmianie któregokolwiek systemu.
Bliższe przyjrzenie się specyfikacji modułu, może budzić obawy o wydajność. Certyfikowane do pracy z zegarem 800MHz DDR mają bardzo luźne timingi: 5-6-6-18. Zakres napięcia zasilającego moduły: 1,8-2,0V.
Pamięci przykryto typowym dla OCZ radiatorem XTC o perforowanej strukturze. Są dzięki temu lekkie i estetyczne - dobrze przylegają do kostek. Zewnętrzna obwoluta, sprawia wrażenie miedzianej. Nie prowadziłem dochodzenia czy tak jest w praktyce, ponieważ i tak pełni rolę tylko ozdobną, choć bardzo szybko ulega zabrudzeniu i odbarwieniom – zupełnie jak miedź.
Moduły w całej okazałości (kliknij, aby powiększyć)
Pamięci w oryginalnym opakowaniu (kliknij, aby powiększyć)
Pamięci pozbawione są obsługi technologii EPP. SPD zaprogramowana w widoczny poniżej sposób.
W kwestii podkręcanie. Nie będzie tabelki prezentującej skalowanie modułów od napięcia i timingów. Po prostu pracowały one stabilnie jedynie w jednym zakresie - z zegarem 840MHz DDR przy napięciu 1,8V i timingach 5-4-4-12-2T. Nie reagowały na podnoszenie napięcia, a powyżej 2V zakres stabilnej częstotliwości wręcz malał. Podobnie było z timingami. Wydłużenie ich powyżej przedstawionego zakresu nic nie dawało, po skróceniu któregoś z timingów poniżej 4 - komputer nie uruchamiał się. Przestawienie Command Rate na 1T powodowało niestabilność. Jest to pierwsza pamięć którą spotkałem, a która nie polubiła się z tym parametrem.
OCZ PC2-6400 Special Ops Edition
Seria Special Ops z charakterystycznym radiatorem z panterkę gościła już na naszych łamach. Przed nami kolejny model. Dwa sparowane w 2GB komplet moduły mają oznaczenie OCZ2SOE8002GK. Deklarowane przez producenta parametry pracy to 800MHz DDR z timingami 5-5-5-12 i napięciem 2,1V. Dożywotnia gwarancja daje pewność bezawaryjnej pracy przy napięciu 2,2V z tolerancją 5% dzięki wykonaniu modułów w zgodności ze specyfikacją EVP.
Warto w tym miejscu nadmienić, że prezentowany we wcześniejszym artykule komplet serii Special Ops Urban Edition charakteryzował się nieco lepszymi parametrami - 800MHz DDR przy timingach 4-4-3-15
Moduły PC2-6400 Special Ops Edion (kliknij, aby powiększyć)
Pamięci w pudełku (kliknij, aby powiększyć)
Porównanie dwu modułów rodziny Special Ops. Szybszy i wolniejszy - wyróżniają się one barwą radiatora (kliknij, aby powiększyć)
Kostka SPD została zaprogramowana w sposób tradycyjny i nie zawiera rozszerzenia EPP.
Sprawdźmy jak moduły podkręcały się.
Pamięci tradycyjnie już potrafiły osiągnąć sporo więcej niż nakazuje specyfikacja. Timingi mogą ulec znacznemu skróceniu i przy napięciu nawet lekko poniżej nominalnego pamięci pracują sporo powyżej tego co fabryka dała. Niestety od napięcia 2,2V w górę jest tylko gorzej. 2,1V to optymalna wartość. Podobnie sprawa wygląda od strony timingów. Wydłużenie czasów do piątek nie przyniosło żadnego wzrostu. Proszę zwrócić uwagę, że układy znacznie lepiej skalowały się od napięcia przy zestawie krótkich timingów. Słupek wykresu znacznie ostrzej idzie w górę przy drugim, niż przy pierwszym zakresie 5-4-3-12.
Patriot PC2-8500 ELK
Jedyny w tym przeglądzie komplet marki Patriot. Do tej pory, przy okazji wcześniejszych artykułów mieliśmy sposobność obcować z 800 i 1000MHz DDR zestawami. Model PC2-8500 Eased Latency Kit oznaczony technicznie jako PDC22G8500ELK składa się z dwóch 1GB modułów pracujących z zegarem 1066MHz z timingami 5-5-5-9 przy wysokim, bo aż 2,3V napięciu. Moduł oparte są prawdopodobnie o kości Micron D9GKX.
Moduły Patriota są do siebie bardzo podobne i wszystkie modele z wyższej półki bez naklejki znamionowej są nie do odróżnienia. Charakterystyczny, już nieco upatrzony radiator zamocowany jedynie na dwustronną taśmę termoprzewodzącą. Trzyma się na szczęście w miarę pewnie i nieźle przylega do kostek. Niewielkie szczeliny szybko poddałem korekcie przez dociśnięcie blaszki.
Wszystkie mocniejsze moduły Patriota są do siebie bardzo podobne (kliknij, aby powiększyć)
Zminimalizowane pudełko wraz z zawartością (kliknij, aby powiększyć)
Model zawiera wpis EPP dokładnie charakteryzujący możliwości produktu. Płyta rozpoznała pamięci i ustawiła je zgodnie ze specyfikacją bez problemów.
Test podkręcania.
Zapas tkwiący w pamięciach jest spory. Przy znośnych timingach 5-4-4-12 moduły przy napięciu zbliżonym do nominalnego, o 200MHz DDR przekroczyły normę. Widać świetną skalowalność od parametru CAS i nieco mniejszą od RAS to CAS. Na timing RAS Precharge pamięć jest praktycznie nieczuła. Proszę zwrócić uwagę jeszcze na skalowalność od napięcia. Najlepiej kostki czują się przy 2,2V. Więcej nie zawsze dobrze służy.
Ciekawie wygląda zestawienie stosunku timingi/napięcie dla parametrów 4-4-3 i 5-3-3. Przy niskich napięciach widać spore rozbieżności. Im wyższe napięcie, tym różnice się zacierają i powyżej 2,2V są już marginalne. Warto zwrócić uwagę, jak pokrywają się na wykresie poszczególne linie timingów. Można dzięki temu ładnie dostroić pamięć do indywidualnych możliwości płyty. Nie każdy model na rynku lubi bowiem podane powyżej kombinacje opóźnień.
Nadmienię jeszcze dwa nie ujęte w tabelce zestawienia timingów. O ile testowane kilka miesięcy temu pamięci Patriota PC2-8000XBL bardzo lubiły kombinację 5-4-3, przy której to osiągały bardzo wysokie zegary. Tym razem było nieco gorzej. Wersja PC2-8500ELK przy 2,5V potrafiła osiągnąć tylko 1150MHz, a przy 2,2V było to 1115MHz. Z kolei wydłużenie RAS to CAS z 4 do 5 (timingi 5-5-4) pozwala modułom stabilnie pracować przy 2,5V z zegarem 1285MHz i 1255 przy 2,2V. Różnice wobec wydajniejszego, ujętego w tabelce trybu 5-4-4 są więc marginalne.
OCZ DDR2 PC2-8500 Reaper HPC Edition
Kolejny model marki OCZ. Pod względem parametrów fabrycznych bardzo podobny do powyższego produktu Patriota. Oznaczenie 2GB kompletu to OCZ2RPR10662GK. Moduł oparto o układy Micron D9GMH.
Parametry pracy: zegar 1066MHz przy timingach 5-5-5-15, napięcie zasilające 2,3V. Dopuszczalne napięcie EVP to 2,35V.
Wyjątkową cechą pamięci jest zastosowany radiator. Wyróżnia on serię Reaper pośród pozostałych produktów OCZ. Czarne blaszki przykrywające kostki modułu są połączone ciepłowodem z dodatkowym radiatorem. Takie rozwiązanie zwiększa powierzchnię oddającą ciepło. Poza tym, moduły są całkiem typowe :)
Pamięci wyróżnia nietypowy radiator (kliknij, aby powiększyć)
Produkt w opakowaniu (kliknij, aby powiększyć)
Szczegóły mocowania dodatkowego radiatora. Niestety rurka cieplna szybko śniedzieje
(kliknij, aby powiększyć)
Dolna część rurki jest po porostu wepchnięta w blaszki radiatora (kliknij, aby powiększyć)
Mechanizm oddawania ciepła przez pamięci serii Reaper
Zrzut z CPU-Z jasno wskazuje, że ten model nie wspiera EPP.
Gwóźdź opisu każdej z pamięci czyli podkręcanie.
Moduły przy timingach zbliżonych do nominalnych wycisnęły niemal 200MHz więcej niż fabryka dała. Są jednak nieco słabsze od wcześniejszego modułu Patriota. Maksimum osiągają przy zegarze 1265MHz i to przy czasach dłuższych niż Patriot. Z kolei nieco lepiej skalują się od napięcia. Patriot przy 2,2V był lepszy o 50MHz, przy 2,5V już tylko o 15MHz. Warto zauważyć jeszcze jedną prawidłowość - im krótsze timingi, tym Reaper "kończy się " nieco szybciej. Przy czasach 4-3-3 i napięciu 2,2V Reaper jest wolniejszy od Patriota aż o 117MHz!
Jedynie pamięć lepiej działa przy timingach 5-4-3 i jest to kombinacja, którą te moduły lubią bardziej. O ile Patriot przy 2,2V działał tylko z zegarem 1115MHz, to ten model OCZ potrafił wycisnąć 1170MHz. Z kolei wydłużenie do 5-4-4 (wartość nie ujęta w tabeli) jest tym, co Patriot lubi najbardziej a za czym Reaper nie przepada. Przy 2,2V ten model pracował z zegarem tylko o 5MHz wyższym niż przy timingach 5-4-3 (czyli 1270MHz), a po podniesieniu do 2,5V było to ledwie 1260MHz (czyli 10MHz więcej niż przy 5-4-3).
OCZ DDR2 PC2-9200 Reaper HPC Edition
Model bliźniaczy względem powyższego Reapera. Różni się znamionową częstotliwością pracy. Oznaczenie fabryczne OCZ2RPR11502GK. Moduły przeznaczono do pracy z zegarem 1150MHz DDR przy opóźnieniach 5-5-5-18 i napięciu 2,3V. Dopuszczalne napięcie EVP - 2,35V.
Wersja PC2-9200 jest wizualnie identyczna względem wcześniejszego produktu
(kliknij, aby powiększyć)
Także pudełko jest tożsame (kliknij, aby powiększyć)
Porównanie PCB trzech topowych modułów. Układy OCZ (dwa dolne) używają identycznej płytki drukowanej
(kliknij, aby powiększyć)
Pamięci różni jeszcze jeden szczegół w stosunku do powyższego produktu serii Reaper - zawierają ułatwiający konfigurację wpis EPP. Wart uwagi jest parametr tRAS. Według naklejki na module, wynosić on powinien 18 cykli. Według EPP jest to 15 cykli.
Podkręcanie
Moduły sprawowały się podobnie jak Patrioty. Lubią podobne zestawienia timingów, choć ogólnie okazały się nieco słabsze. Podobnie jak Patriot słabo działają przy timingach 5-5-4 (1238MHz dla 2,2V i 1260 dla 2,5V) jak i 5-4-3 (1090MHz dla 2,2V i 1110 przy 2,5V). Rozbudowane chłodzenie na niewiele się zda, jeśli kostki niedomagają.
Z ciekawości podałem wartości przy timingach 4-3-3 i 4-4-3. Proszę zwrócić uwagę, jak ładnie przeplatają się na wykresie.
Testy wydajności
Sprawdźmy jaką praktyczną różnicę wydajnościową daje zastosowanie użytych w niniejszym teście pamięci.
Ponieważ płyta ECS przewijała się już przez nasze łamy, zalet tego wyrobu nie warto kolejny raz uzasadniać.
Wszystkie moduły pracowały przy domyślnych zegarach i timingach. Wartość Command Rate ustawiona na 2T.
Dla uporządkowania - zbiorcza tabela parametrów zaprezentowanych układów.
Trudno spodziewać się jakichś rewelacji przy okazji testowania wydajności maszyny przy obsadzaniu różnymi modułami RAM. Wyodrębnić różnicę, szczególnie między dwoma kompletami PC2-8500 jest bardzo trudno. Zaskakiwać może tylko wynik 4GB produktu OCZ Vista Upgrade. Mimo większych opóźnień niż w przypadku kompletu Special Ops faktyczna wydajność jest wyższa! Równie dziwnie wyglądają wyniki przepustowości pamięci zwrócone przez Sandrę. Są one zaskakująco wysokie! Przyjrzyjmy się 4GB kombinacjom pamięci bliżej...
Co cztery to nie dwa
Ponieważ wymagania różnych programów wobec ilości instalowanej pamięci operacyjnej skokowo rosną, a i ceny są w miarę przystępne, systemy wyposażone w 4GB RAM stają się powoli standardem. Zaobserwowany powyżej przypadek, gdy moduł 4GB mimo bardzo długich timingów spisał się nieźle dał mi do myślenia. Użyte aplikacje (choć jest ich bardzo mało) nie są zbyt pamięciożerne. Ilość niewykorzystanej przestrzeni, nawet w przypadku użycia 2GB pamięci wynosi około 1,4GB. Z wydajnościowego punktu widzenia pojemność zastosowanych pamięci nie powinna grać wielkiej roli. Z ciekawością zestawiłem ze sobą dwa systemy wyposażone w 4GB pamięci z jednym z 2GB.
By zminimalizować straty wynikające ze słabej wydajności modułów OCZ Vista Upgrade, podkręciłem je nieco. Pracowały one z zegarem 838MHz przy timingach 5-4-4-12. Zestawiłem z nimi dwa komplety modułów OCZ Reaper pracujących przy tych samych timingach. W ostatnim przypadku użyty został pojedynczy komplet, również pracujący 838MHz 5-4-4-12. Sprawdźmy wobec tego, co zyskamy obsadzając płytę kombinacją czterech modułów po 1GB w stosunku do kombinacji 2x2GB.
4GB kombinacja okazała się delikatnie wydajniejsza od zestawu 2GB. Zwraca uwagę wynik SiSoft Sandry. 4GB komplet ponownie daje bardzo wysoki wynik, który jednak w praktyce nie daje przewagi nad układem 4x1GB i to mimo zmierzonych opóźnień, które nie są wcale wyższe niż w innych kombinacjach. Nie przedkłada się to jednak zawsze na szybkość w praktyce - w 3D Marku jest nawet wolniej niż zestaw 4x1GB.
Ogólnie różnice nie są duże, a ilość zastosowanych programów nie pozwala wyciągnąć daleko idących wniosków. Otrzymujemy jednak ogólnikowy pogląd na sprawę. 4GB to nie tylko pojemność ale i delikatnie wyższa wydajność.
Zdaję sobie w tym momencie ze słabości użytych modułów OCZ Vista Upgrade, które nie posiadają wielkiego zapasu mocy. Komplety 2x2GB dopiero raczkują. Modeli pojawia się coraz więcej, ale ich cena jest bardzo wysoka. Niezbyt rewelacyjny model OCZ kosztuje słono - 900zł. Za około 700-800zł możemy kupić komplet 4 kostek 1GB na Micronach D9GMH. Wada takiego rozwiązania jest jedna - zatykamy sobie wszystkie sloty pamięci. Tu przewaga produktów 2x2GB jest oczywista. Zalet poczwórnej kombinacji jest jednak więcej. Mamy aż 4 kostki, co w przypadku awarii jest nieocenionym walorem... Otrzymujemy wysoką wydajność. I wreszcie najważniejsze. Potencjał overclockerski takiego zestawu jest ciągle bardzo wysoki i daleko przekracza możliwości 4GB modelu OCZ Vista Upgrade.
4 moduły na kościach D9GMH potrafią stabilnie pracować z zegarem 1150MHz DDR przy timingach 5-4-4-12 i napięciu 2,2V. Prawdopodobnie możliwe jest więcej, niestety kontroler pamięci powiedział nie i nie przekonało go dalszego podnoszenia napięcia i wydłużania timingów. Komputer przy wyższym zegarze już po prostu się nie podnosił.
Temperatury
Pamięci pracują coraz szybciej, wymagają coraz wyższego napięcia zasilającego, grzeją się coraz mocniej. Za sprawą tego obserwujemy ciągłą ewolucję układów chłodzenia. Na rynku mamy już pierwsze kurioza, jak choćby seria Flex firmy OCZ - radiator ze zintegrowanym kanałem do podłączenia zestawu chłodzenia wodą. Także prezentowane w niniejszym artykule modele Reaper wyglądają nieprzeciętnie. Porównajmy skuteczność zastosowanych przez producentów rozwiązań.
Wszystkie pomiary wykonane zostały przy nominalnych zegarach i napięciach podanych w specyfikacji. Moduły wygrzewane były próbką SuperPi 32M, nie były w żaden sposób owiewane. Pomiar dokonany pirometrem CHY 314 na środku modułu, od strony krawędzi płyty. Temperatura pomieszczenia 23 stopnie.
Kolejny raz zaskakuje 4GB komplet OCZ. Pamięci wydzielają naprawdę małą ilość ciepła jak na tą pojemność, okazały się chłodniejsze od pracujących przy podobnych parametrach modułow 2GB. Takie wyniki jednoznacznie wskazują na nowszy proces produkcyjny użyty do wytworzenia gęsto upakowanych kostek.
Najgorętsze - chyba bez zaskoczenia okazały się układy Patriota. Radiator rozgrzewa się wyraźnie mocniej niż w przypadku topowych OCZ`y. Wymyślny system zdaje egzamin. Ciekawe jest jednak, że OCZ PC9200 rozgrzał się nieco mniej niż pracujący z niższym zegarem model OCZ PC8500. Wytłumaczeniem może być lepsze spasowanie radiatorów.
Zakończenie
Kolejny raz, przy okazji podsumowania przypomnę, iż niestety prezentowane powyżej wyniki podkręcania pamięci nie zawsze są reprezentatywne. Zawsze możemy trafić na sztukę pochodzącą z innego sortu - pracującą lepiej lub gorzej.
OCZ Vista Upgrade DDR2 PC2-6400 4GB - pamięci będące przedsmakiem tego, co czeka nas w najbliższej przyszłości - stopniowe wypieranie modułów 2 przez 4GB komplety. Mimo wykonania w stosunkowo zaawansowanym procesie produkcyjnym (niska emisja ciepła), potencjał overclockerski mają niezadowalający. Mimo wysokich opóźnień i niestabilności przy Command Rate 1T, dzięki swej pojemności utrzymują przyzwoitą wydajność. Niestety cena też nie jest zachęcająca - około 900PLN.
Kolejny komplet OCZ PC2-6400 Special Ops Edition prezentuje typowo budżetowe podejście. Timingi średnio-długie, overclocking średni. Cena wydaje się przyzwoita (około 310PLN), ale w obliczu pokazania się modułów GoodRam Pro na kostkach Micron D9GMH w cenie poniżej 380PLN stosunek cena/jakość troszkę jednak blednie. Niestety pamięci raczej słabo skalują się od napięcia. Gdyby było inaczej, zapewne przekroczenie 1000MHz nie było by problemem. Mimo to, naszym zdaniem wyróżnienie dla tego kopciuszka jak najbardziej się należy.
Pamięci Patriot PC2-8500 ELK to model, który osiągnął najwyższy zegar przy podkręcaniu. Nieco odstaje niestety od modelu PC2-8000XBL sprzed kilku miesięcy, ale i tak jego wydajność jest zadowalająca. Jak wykazała praktyka, moduły potrafią pracować przy niższych napięciach zasilających, a za to przy wyższych zegarach i krótszych timingach niż przewidział producent. Standardowe 2,3V powoduje bardzo wysoką emisję cieplną i do codziennego użytku bez nawiewu nie ma co podchodzić. Patriot powinien już myśleć o zmianie swojego standardowego radiatora na coś lepszego przy okazji wypuszczania nowych modeli. Wysokie napięcie może jednak być świadectwem czegoś innego - wysokiej jakości płytki drukowanej. Marne PCB tak wysokich napięć nie znosi zbyt dobrze. Cena - jak przystało na wysokowydajne moduły nie dla każdego jest akceptowalna. 740PLN. Gdyby było to poniżej siedmiu stówek – wyróżnienie by się należało. Tak niestety za dwa minusy jest tylko znaczek „TPC OK”.
OCZ DDR2 PC2-8500 Reaper to moduł, na pierwszy rzut oka podobny do wcześniejszego produktu. Niestety nieco słabiej się podkręca. Zastosowanie wydajnego systemu chłodzenia niewiele tu pomogło, choć w widoczny sposób wpłynęło na niższą temperaturę pracy pamięci, które są chłodniejsze niż konkurencyjny Patriot. 6ścio warstwowe PCB pozwala jednak traktować pamięci jeszcze wyższymi wartościami niż domyślne 2,3V. Warto zwrócić jednak uwagę, że zastosowanie rurki cieplnej i dodatkowego radiatora nie spowodowało drastycznego podniesienia ceny za cały produkt, ale 700PLN to ciągle sporo za produkt jednak słabszy niż Patriot.
OCZ DDR2 PC2-9200 Reaper - rozwinięcie modelu PC2-8500. Zastosowano to samo PCB, moduł wzbogacono o obsługę EPP, a wyniki podkręcania wskazywać mogą na użycie innych kostek do budowy pamięci. Podkręcają się nieźle - ponad 1200MHz przy niezłych timingach i akceptowalnym napięciu budzi respekt... Zawsze jest jednak jakieś ale. Zwykle jest to cena - 870PLN. To więcej niż w przypadku podobnie podkręcających się układów Patriota, które właśnie dzięki cenie i nieco większemu potencjałowi są atrakcyjniejszym wyborem dla power maniaków.
 Sprzęt do testów dostarczyły firmy:
|
|  | eXtremeMem |
|
