Karty graficzne generalnie dzielą się na dwa typy: wersje referencyjne (nVidii i AMD) i wersje zmodyfikowane przez producenta (np. Sparkle, Asus czy EVGA). Te pierwsze zazwyczaj cechują się niezbyt wydajnym i głośnym systemem chłodzenia (choć są wyjątki). Jeśli więc staniemy się posiadaczem karty, której nieprzyjemna kultura pracy oraz wysokie temperatury nie dają nam spokoju, wówczas receptą może być zmiana chłodzenia. W teście sprawdzimy chłodzenie Gelid Rev. 2 ICY VISION, które zaaplikujemy na głośnym i wytwarzającym dużo ciepła układzie GTX 470.
Wstęp i opis Gelid Rev. 2 ICY VISION
Rev. 2 ICY VISION (GC-VGA02-01) to system chłodzenia firmy Gelid, który kompatybilny jest z następującymi układami:
Gelid zastrzega, że system może być niemożliwy w montażu na karcie zmodyfikowanej przez producenta. Skierowany jest więc głównie do posiadaczy kart referencyjnych zbudowanych na powyższych układach. Rev. 2 ICY VISION to odświeżona wersja systemu chłodzenia dla kart graficznych. Od swojego pierwowzoru wyróżnia go wsparcie dla montażu na najnowszych kartach włącznie z NVidia GTX 580 i AMD HD6850 & HD6870.
Główny element składa się z pięciu miedzianych ciepłowodów, które transportują nadmiar ciepła z GPU do radiatora wykonanego z 85 aluminiowych żeberek. W jego odprowadzaniu pomagają również dwa 92-mm wentylatory pokryte materiałem reagującym na światło UV. W skład każdego z nich wchodzi jedenaście śmigieł w kształcie litery "S", które jak deklaruje producent zwiększają przepływ powietrza aż o 20%.
W zestawie znalazły się również mniejsze radiatory do chłodzenia komponentów rozmieszczonych wokół GPU i pasta termoprzewodząca GC-2. Całość kosztuje 55 dolarów lub 46 Euro (w Polsce około 190zł) i jest objęta pięcioletnią gwarancją. Spójrzmy na koncepcję działania systemu chłodzenia Gelid:
Montaż Rev. 2 ICY VISION @ GTX 470
Nowe chłodzenie postanowiliśmy zamontować na referencyjnej karcie z układem GTX 470 NVidii. Wiadomo powszechnie, że ten układ bardzo się grzeje (do 92 °C przy dużym obciążeniu), zaś wiatrak w trybie 3D głośniejszy jest niż suszarka. Krok po kroku prześledzimy proces montażu nowego chłodzenia sprawdzając, czy nie natrafimy na jakieś nieprzyjemności.
Rev. 2 ICY VISION przybywa zapakowany w łatwo otwieralny blister, na którego opakowaniu znajdziemy krótką specyfikację urządzenia oraz przykładowe testy z chińskiego portalu.
Rev. 2 ICY VISION w opakowaniu (kliknij, aby powiększyć)
Wyposażenie jest dość obfite, znajdziemy wiele radiatorów różnej wielkości, podkładek, śrubek, termoprzewodzących plastrów dwustronnych, etc. Nie musimy się bać, że wszystkie elementy będą konieczne w montażu. Przy danej karcie wykorzystamy jedynie część oferowanego wyposażenia. Warto zwrócić uwagę na kabel z przejściówką końcówki chłodzenia (4-pinowe na molex lub 3-pinowe złącze płyty głównej). Później dowiemy się, co dzięki niemu możemy osiągnąć. Szczegółowa instrukcja w kilku językach (bez polskiego) pomaga nam w montażu. Opis "szczegółowa" jest trochę na wyrost przydały by się bardziej czytelne i większe zdjęcia, chociażby w wersji PDF na stronie głównej. Średniozaawansowana osoba poradzi sobie posiłkując się w razie czego testami w sieci, jednak osoba początkująca może mieć problemy.
Wyposażenie (kliknij, aby powiększyć)
Oto nasz bohater, z którego na początku trzeba zdjąć radiator oraz płytkę mocującą. Spójrzmy jak GTX 470 prezentuje się jeszcze w 'odzieniu'. Wyprzedzając fakty jako ciekawostkę wspomnę, że taki GTX470 waży 770g, zaś po zdjęciu chłodzenia już tylko 239g.
Sparkle GTX 470, wersja referencyjna (kliknij, aby powiększyć)
Na początku zdejmujemy plastykową pokrywę chłodzenia, która złączona jest z płytką mocującą pięcioma zatrzaskami. Trzeba zwrócić uwagę aby nie złamać plastykowego zatrzasku (choć w sumie po montażu nowego chłodzenia referencyjne rozwiązanie na wiele nam się nie przyda). Po zdjęciu pokrywy otrzymujemy dostęp do masywnego radiatora i wiatraka. Radiator zamontowany jest na czterech śrubkach, po odkręceniu których, trzeba dość mocno (z wyczuciem) pokręcić radiatorem, aby odpadł od procesora graficznego. Cooler odkręcamy poprzez 3 małe śrubki.
Rozbieramy GTX 470 (kliknij, aby powiększyć)
Do tej pory demontaż zajął około 10 minut, pora na odkręcenie płytki mocującej, która scalona jest z samą płytką drukowaną. W tym celu trzeba odkręcić 17 małych śrubek o dość delikatnych łebkach. Trzeba zastosować precyzyjny i dobrze dopasowany gwiazdkowy śrubokręt, gdyż łatwo uszkodzić główkę śruby. Tak się stało w naszym przypadku i jedną oporną śrubkę trzeba było przewiercić (wystarczyło usunąć jej główkę). Wiercenie przy karcie to dość niebezpieczne zajęcie, gdyż oprócz opiłków żelaza, można przez nieuwagę uszkodzić samą kartę. Całe szczęście udało się nie narobić szkód - przed opiłkami dobrze zabezpieczyliśmy kartę, więc operacja udana, pacjent żyje. Ten etap zajął trochę więcej czasu, jednak z przyczyn nieplanowych.
17 śrubek i karta rozebrana do rosołu | Strzałką oznaczyłem oporną śrubkę, a raczej tylko pozostały gwint (kliknij, aby powiększyć)
Nie wspomniałem, że trzeba dobrze oczyścić układ ze starej pasty, a następnie wyczyścić kości pamięci RAM oraz mniejsze podzespoły VRM (Voltage Regulator Module) - dostarczające do procesora graficznego odpowiedni poziom napięcia. Jak już jest czysto można przystąpić do przyklejania radiatorów odpowiedniej wielkości na kości RAM i VRM. Korzystamy z dołączonych dwustronnych plastrów termoprzewodzących, które przyklejamy do radiatora a następnie dociskamy 10 sekund do danego podzespołu.
Radiatorki zamontowane na RAM i VRM (kliknij, aby powiększyć)
Kolejny etap to wykorzystanie płytki mocującej radiator i dopasowanie wkrętów do otworów na karcie (dodatkowo otwory trzeba z dwóch stron zabezpieczyć podkładkami). Rodzaj wkrętów oraz wybór otworów opisany jest w instrukcji, wymaga to jednak szczególnej uwagi, aby dobrać odpowiedni zestaw. Płytkę przykręcamy czterema śrubkami do radiatora.
Montaż płytki do radiatora i zamocowanie podkładek (kliknij, aby powiększyć)
Pora nałożyć pastę termoprzewodzącą na układ graficzny. W zestawie dołączona jest pasta GC-2, zastosowałem jednak pastę GC-Extreme firmy Gelid wyposażoną w szpachelkę do rozprowadzania pasty. Po nałożeniu pasty pozostaje nałożyć kartę na radiator oraz skręcić całość czterema śrubkami.
Nakładanie pasty i montaż radiatora (kliknij, aby powiększyć)
To już ostatni etap montażu. Zamiana chłodzenia na GTX 470, o ile nie będziemy mieli nieprzyjemności w stylu wiercenie śrub, powinna zająć około godziny. Spójrzmy jak prezentuje się GTX 470 z nowym chłodzeniem.
GTX470 z nowym 'odzieniem' (kliknij, aby powiększyć)
Pozostały jeszcze dwa zdjęcia ilustrujące to, co pozostało z wyposażenia chłodzenia Gelid Rev. 2 ICY VISION oraz elementy referencyjnego chłodziwa.
Resztki wyposażenia i pozostałości starego chłodzenia (kliknij, aby powiększyć)
Testy Rev. 2 ICY VISION @ GTX 470
Czas sprawdzić działanie naszego GTX-a 470 w nowym ubranku. Test został wykonany przy otwartej obudowie, z wykorzystaniem procesora QuadCore i7 920 3.00GHz (20 x 150), płyty Gigabyte GA-EX58-UD3R i pamięci Kingston 6GB (3x2). Test polegał na jednoczesnym uruchomieniu Heaven Benchmark v2.1 oraz testu stabilności systemu Everest. Czas wygrzewania 1h. Obciążany był więc nie tylko układ GPU, lecz także CPU i pamięci.
Pomiar wykonany został w trzech ustawieniach. Pierwszy przy wykorzystaniu referencyjnego chłodzenia. Drugi pomiar z Gelid Rev. 2 ICY VISION na pokładzie, pracujący z jednakowym poziomem pracy wiatraka 2000rpm (+/- 10%). Tutaj trzeba słowo komentarza - coolery pracują niestety z jednakową prędkością, mimo 4-pinowego złącza, posiadają tylko 3-piny aktywne i nie działa automatyczna regulacja obrotów. Trzeba zastosować opcjonalną regulacje obrotów, dostępną także przez firmę Gelid (pasują także regulatory oferowane kiedyś przez Pentagrama lub Zalmana). Pomocna jest w tym celu dołączona przejściówka końcówki zasilania z 4-pinowego na molex i 3-pinowe złącze płyty głównej. Trzeci pomiar dokonany został przy skręconych obrotach wiatraków do poziomu ~1000rpm.
Regulator prędkości obrotwej coolerów
Wideo nr 1. | Rozwiązanie referencyjne GTX 470 Można porównać hałas z poniższym, w rzeczywistości na pierwszym video było bardzo głośno, a na drugim bardzo cicho.
Wideo nr 2. | Rev. 2 ICY VISION @ GTX 470 wersja ~1000rpm Zastosowaliśmy tutaj praktycznie niesłyszalne chłodzenie dla CPU i z tyłu (wiatraki Noctua), aby nie wpływały szumem na również bardzo ciche chłodzenie Gelid
Wnioski
Rozwiązanie chłodzące firmy Gelid bardzo znacząco obniżyło temperaturę rdzenia karty GTX470, zwłaszcza przy pełnym obciążeniu. Różnice sięgające w zależności od trybu pracy wiatraków od 27 °C do 37 °C w porównaniu do referencyjnego chłodzenia to wyśmienity wynik. Obniżenie temperatury nie dość, że wpłynie korzystnie na pracę samej karty, to jeszcze zaoferuje większy potencjał przy ewentualnym overclockingu.
Szkoda, że nie zastosowano płynnej regulacji obrotów coolerów. Pracują one na sztywno z prędkością ~2000rpm, co powoduje dość wyraźny szum. Nie są co prawda tak głośne, jak referencyjne chłodzenie w 3D, jednak cichymi ich nazwać nie można. Pozostaje skorzystanie z opcjonalnego ręcznego regulatora obrotów, co umożliwia uzyskanie bardzo cichej pracy coolerów (~1000rpm), w zupełności wystarczającej do obsługi karty również w trybie 3D.
Proces montażu nie powinien zająć dłużej niż godzinę, o ile nie spotkają nas niemiłe niespodzianki jak podczas demontażu oryginalnej płytki mocującej i "wrednych" śrubek ;-) Trzeba więc solidnie wyposażyć się w odpowiednie narzędzia i wczytać się w instrukcję, która jednak mogła by być bardziej dopracowana w szczegółach i zawierać wyraźniejsze schematy poglądowe. Cieszy fakt zastosowania chłodzenia na wielu układach graficznych zarówno AMD jak i NVIDII, w tym również najnowszych modeli GTX580 i HD6870. Kwota jaką trzeba wyłożyć, aby cieszyć się niskimi temperaturami i ciszą (włączając kontroler obrotów) to około 200zł.
Karty graficzne generalnie dzielą się na dwa typy: wersje referencyjne (nVidii i AMD) i wersje zmodyfikowane przez producenta (np. Sparkle, Asus czy EVGA). Te pierwsze zazwyczaj cechują się niezbyt wydajnym i głośnym systemem chłodzenia (choć są wyjątki). Jeśli więc staniemy się posiadaczem karty, której nieprzyjemna kultura pracy oraz wysokie temperatury nie dają nam spokoju, wówczas receptą może być zmiana chłodzenia. W teście sprawdzimy chłodzenie Gelid Rev. 2 ICY VISION, które zaaplikujemy na głośnym i wytwarzającym dużo ciepła układzie GTX 470.
