Opis Shuttle ZEN XPC oraz ST61G4

M E N U

» Nowości

» Archiwum

» Recenzje / Testy

» Board

» Rejestracja

Szukaj @ TwojePC

RECENZJE | Opis Shuttle ZEN XPC oraz ST61G4

Opis Shuttle ZEN XPC oraz ST61G4 Autor: DYD \| Data: 01/03/04
Głównym przesłaniem niniejszego artykułu jest bliższe poznanie komputerów SFF (Small Form Factor) w formie barebone. Nie będzie to wbrew pozorom wyciskanie ostatnich soków z urządzenia barebone, a raczej wnikliwe oględziny malucha (będzie "nieco" zdjęć), jeszcze w naszym kraju trochę egzotycznego. Niezbyt udana, rodzima nazwa tego typu urządzeń - mini komputer, bierze się stąd, że wielkość obudowy takiego peceta jest mniej więcej ćwiartką typowej obudowy mini-tower. W niniejszym opisie, poznamy dwa najnowsze produkty z rodziny barebone firmy Shuttle, przeznaczone pod platformę Socket 478 - a więc procesory Pentium4/Celeron. Urządzenia oferują duże możliwości i mogą zaskoczyć niejednego posiadacza tradycyjnego "wielkiego" peceta. Oba wyposażone są w zintegrowany układ Radeon 9100 IGP, zaś jeden z nich posiada także dodatkowy slot AGP. Sprzęt do testów udostępniła firma Action. Zapraszam.

Wstęp do barebone

Shuttle specjalizuje się w komputerach typu barebone już od dłuższego czasu - firma po raz pierwszy przedstawiła swój produkt w tym segmencie w 2001 roku - był to wówczas model SV24. Na dzień dzisiejszy Shuttle posiada w swojej ofercie już kilkanaście różnych konfiguracji kadłubków barebone, zarówno pod procesory Intela jak i AMD. Inne firmy także widzą spore zainteresowanie "małymi" pecetami i w swojej ofercie mają przynajmniej jednego "malucha". I tak na przykład: Abit ma swojego DigiDice, Asus wypuścił DiGimatrix, AOpen wyprodukował XC Cube, recenzowany na TPC Iwill posiada w ofercie kilka modeli, zaś MSI stworzył, także opisywanego już u nas, MEGA PC. To tylko wybrane przykłady producentów bardziej znanych na naszym rynku. Już po tym widać, jak spore jest zainteresowanie tym segmentem komputerów, oraz że tendencja jest raczej rosnąca - nowe produkty są wciąż zapowiadane, w tym także rozwiązania dla procesorów Athlon 64. Barebone mają aspirację uszczknąć trochę zarówno z rynku zwykłych desktopów i notebooków, stając się zintegrowanym "centrum mediów" w naszych domach. Takie centrum może służyć jako system do gier, oglądania filmów DVD/DivX, słuchania muzyki i zastosowań biurowych. Użytkownicy zaczynają doceniać małe gabaryty, elegancki design i całkiem spore możliwości tych niewielkich urządzeń. Dzięki niewielkim rozmiarom barebone jest mobilny, co w połączeniu z mocnym zapleczem konfiguracyjnym, może być dobrą platformą dla "sieciowych" graczy, którzy często podróżują ze swoimi maszynami. Jest więc o co walczyć.

Warto na wstępie napisać, iż zestawy barebone to jedynie platforma przygotowana do stworzenia w pełni działającego komputera. Zatem w urządzeniu tym otrzymujemy elegancką obudowę, specjalną płytę główną oraz pakiet dodatków w zależności od wersji, ale o tym za chwilę. Z uwagi na niewielkie rozmiary, płyta główna oczywiście posiada dużo urządzeń zintegrowanych oraz liczny pakiet wyjść i wejść. Jednak w zestawach nie ma procesora, pamięci, dysku twardego i napędu - te komponenty sami kompletujemy wedle uznania. Zobaczmy zatem, co nowego oferuje Shuttle jako platforma pod Intela i zarazem gniazda Socket 478.

Do redakcji zawitały dwa nowe modele Shuttle, obydwa wyposażone w podobne płyty główne oparte na tym samym chipsecie ATI, posiadające ten sam system chłodzenia, jednak różniące głównie możliwością rozbudowy - jednego z nich (model XPC ST61G4) można wyposażyć w zewnętrzną kartę AGP, drugiego nie (ZEN XPC ST62K). Pozostałe różnice opiszę dokładniej w dalszej części artykułu.

Bohaterowie przybyli w takich oto niewielkich pudłach, od razu dodam, że producent w opcji oferuje specjalne przenośne plecaki dla tych urządzeń.

Pudełka... (kliknij, aby powiększyć)

Shuttle ZEN XPC (ST62K)

Na dobry początek specyfikacja techniczna Shuttle XPC ZEN, zobaczmy co tam producent zdołał upakować:

Wymiary: 280 x 190 x 170 mm
Waga: 2,1 kg
Obudowa wykonana z aluminium
Typ płyty głównej: Shuttle FT62
Wsparcie dla procesorów Socket 478 (400, 533, 800 FSB technologią Hyper-Threading) w tym Prescotta
Chipset: Mostek północny: ATI Radeon 9100 IGP
Chipset: Mostek południowy: IXP-150
Dodatkowy słot: 1 x PCI
Kontroler napędów: ATA100
Pamięci: 2 sloty Dual Channel DDR400 128-bit
Układ graficzny zintegrowany: Radeon 9100 IGP (Chip RS300) Maks. 128MB pamięci RAM
Wyjście S-Video i TV
Zintegrowana karta sieciowa 10/100 Realtek 8100C
Audio: 6 kanałowy układ Realtek AC97 (ALC650)
Możliwość instalacji dwóch napędów 3.5 cala
Możliwość instalacji jednego napędu 5.25 cala
Zewnętrzny zasilacz 180W
Brak możliwości instalacji stacji dyskietek
Brak możliwości instalacji karty AGP
Gniazda FireWire i USB2.0
(opcja) Możliwość dołożenia portu równoległego (LPT)
(opcja) Możliwość instalacji czytnika pamięci flash w miejsce jednego napędu 3.5"
(opcja) Możliwość instalacji karty bezprzewodowej
Shuttle ZEN XPC (ST62K) to nowy produkt tej firmy, reklamowany przesłaniem - "SilentX Super Quiet, Super Cool". Ta firmowa technologia Shuttle ma przyczynić się do redukcji hałasu wydobywającego się z tego mini komputera oraz zapewnić przy tym odpowiednie chłodzenie procesora. Do szczegółowego opisu zastosowanego układu chłodzącego przez Shuttle jeszcze powrócę, teraz jednak chciałbym się skupić na opisie samego urządzenia, a jest o czym pisać. Już samo pudło ZEN XPC zapowiada pakiet możliwości oferowanych przez to małe cacko, przy którym, nie jeden "duży" pecet może poczuć się niedowartościowany... Oto co odnalazłem na opakowaniu.
Na pudełko znajdziemy wybijające się logo technologii SilentX oraz ATI. Wykorzystano tutaj chipset płyty głównej ATI o symbolu IXP-150 oraz zintegrowany układ graficzny także firmy ATI, zdecydowanie wydajniejszy od stosowanych wcześniej w urządzeniach barebone - także firmy Shuttle - układów graficznych Intela (np. Intel Extreme Graphics 2 w chipsecie i865G).

Radeon 9100IGP, ukryty pod nazwą kodową RS300, to zintegrowana karta graficzna AGPx8, obsługująca DirectX 8.1 i OpenGL. Układ 9100 IGP charakteryzuje się funkcjami 3D, zapewniającymi spory realizm w najnowszych grach 3D, a to dzięki obsłudze programowej pixel shaders. Wsparcie shaderów w grach dopiero raczkuje, ale już mamy na rynku kilka tytułów (np. słynny Morrowind), gdzie można będzie naocznie przekonać się o zaletach nowych technologii.

Morrowind z pixel shadersi bez (kliknij, aby powiększyć)
HyperZ to zestaw procedur ATI, których zadaniem jest "darmowe" uzyskanie dodatkowej mocy, dzięki eliminowaniu zbędnych czynności układu graficznego. Jest to bardzo ważne w obliczu olbrzymiej ilości elementów budujących obiekty najnowszych gier czy nagminnie zapychającej się magistrali danych. Generalnie HyperZ nie określa konkretnej funkcji użytkowej, ale bezpośrednio wpływa na realną poprawę osiągów karty. Podczas wideo-konferencji i innych przekazów szerokopasmowych na żywo znajduje zastosowanie technologia Fullstream, która redukuje duże piksele w strumieniowym przekazie wideo przez internet oraz zwiększa jakość przez generowanie ostrych i wyraźnych obrazów. Nie zabrakło w 9100IGP technologii SmoothVision. Jest to zestaw dwóch technologii, umożliwiających poprawienie obrazu generowanego przez program bez jego współudziału. Mamy do dyspozycji pełnoekranowy antyaliasing (FSAA x4) i filtrowanie anizotropowe (x16).

Rozpakujmy pudło i wyciągnijmy wreszcie na światło dzienne naszego małego bohatera.

Pudło Shuttle ZEN XPC (kliknij, aby powiększyć)


ZEN w "garści" (kliknij, aby powiększyć)
W niewielkim pudełku jakie widać powyżej, znajduje się jeszcze mniejsze urządzenie Shuttle ZEN XPC oraz dodatkowe pudełko z akcesoriami.

Pudełko z akcesoriami(kliknij, aby powiększyć)
W skład wyposażenia dodatkowego dostajemy przede wszystkim zewnętrzny zasilacz PFC o mocy 180W. Takie przyjemne, czarne "pudełko".

Zasilacz (kliknij, aby powiększyć)
To rozwiązanie spowodowało większy "luz" w obudowie oraz ograniczenie emisji ciepła, jak również hałasu, gdyż przy wewnętrznym zasilaczu, koniecznym stało by się zastosowanie dodatkowego chłodzenia w postaci wiatraczka. A tak, zasilacz stoi sobie poza komputerem, nie hałasuje, posiada długi kabel, co umożliwia ustawienie barebone w pewnej odległości od zasilacza. Można więc ustawić barebone na biurku, a zasilacz gdzieś pod spodem...

Kabelki IDE ATA-100 i specjalne nóżki (kliknij, aby powiększyć)
Oprócz zasilacza w wyposażeniu standardowym odnalazłem: dwa czarne kabelki IDE ATA-100 z czego jeden o długości "aż" 7 cm, przejściówkę dla TV-Out, zaślepkę dla przedniej zatoki 3.5", specjalne nóżki do podwyższenia przedniej części obudowy, instrukcję obsługi (bez polskiej wersji, jednak bardzo dobrze ilustrowaną) do barebone i płyty głównej Shuttle FT62, płytkę CD ze sterownikami do płyty głównej oraz zestaw śrubek, pastę na procesor, podkładki 3M i dwa uściski do kabli. To by było na tyle w kwestii wyposażenia pudełka.

Całe dodatkowe wyposażenie ZEN'a (kliknij, aby powiększyć)
Pora przyjrzeć się naszemu bohaterowi - oto i on w kilku rzutach. Zanim zobaczycie jak się on prezentuje, kilka słów opisu. ZEN posiada aluminiową obudowę koloru srebrnego, łatwo zdejmowalną dzięki trzem śrubkom, odkręcanym palcami. Przedni panel jest koloru białego i posiada dwie zatoki na urządzenie 5.25 i 3.5 cala. Pora na kilka zdjęć, po czym przejdę do dalszego opisu.

Shuttle ZEN XPC (kliknij, aby powiększyć)

Przedni panel (kliknij, aby powiększyć)

Jeszcze raz przód (kliknij, aby powiększyć)

ZEN od tyłu (kliknij, aby powiększyć)
Skoro już bohater się lekko odkrył, warto tu uszczegółowić trochę danych. Napisałem wcześniej, że urządzenie posiada sloty na frontowej części dla napędów 5.25 i 3.5 cala. W "komputerku" zrezygnowano z możliwości instalacji stacji dyskietek - nie ma nawet wyprowadzeń na płycie - można natomiast wyposażyć je w dwa napędy dysków 3.5" oraz jeden napęd 5.25". Jeśli zrezygnujemy z jednego dysku 3.5", w to miejsce możemy włożyć dokupiony opcjonalnie czytnik kart flash.

Przednia część ZEN'a, idąc od lewej strony zawiera: przycisk zasilania (Power), a poniżej w kolejności przycisk Reset, diody zasilania i pracy dysku, wejście mikrofonu, wejście źródła dźwięku, wyjście słuchawkowe oraz na końcu dwa porty USB 2.0.

Tył jest jeszcze okazalszy. Jest tam w sumie 17 "ciekawostek", a wiec jedziemy:

Zarezerwowana dziurka dla anteny sieci bezprzewodowej (opcja)

Port równoległy LPT (opcja)

Wejście dla zasilacza 12V

Gniazdo VGA

Przycisk do przywrócenia standardowych ustawień BIOS'u (Clear CMOS)

Wyjście S-Video i TV

Cyfrowe wyjście SPDIF

Port szeregowy COM

Dwa porty FireWire 400 (1394)

Gniazdo sieci LAN 10/100

Dwa porty USB 2.0

Gniazdo myszy PS/2

Gniazdo klawiatury PS/2

Gniazdo dźwiękowe: przód L / P

Gniazdo dźwiękowe: Surround L / P

Gniazdo dźwiękowe: centralny i bass

Cyfrowe wejście SPDIF

Teraz jeszcze zobrazowanie tej wyliczanki i temat opisu wyjść i wejść zewnętrznych zamykam. Z tyłu są jeszcze cztery śrubki (także "szybkiego dostępu") mocujące element zestawu chłodzącego oraz zaślepka dla karty PCI. Over...
Przejdziemy teraz do środka. Jak pisałem, aluminiową obudowę, na której notabene łatwo zostawić odciski palców, zdejmujemy poprzez odkręcenie trzech śrub.

Otwarty ZEN z góry (kliknij, aby powiększyć)

... i z góry (kliknij, aby powiększyć)

...i z boku (kliknij, aby powiększyć)

...i od dołu dla całości (kliknij, aby powiększyć)
Teraz już nic się nie ukryje - pora rozbroić naszego "pacjenta". Po zdjęciu obudowy od razu rzuca się w oczy system chłodzenia nazwany tutaj ICE (Integrated Cooling Engine), który korzysta z dobrodziejstw technologii "heatpipe", czyli specjalnych rurek przewodzących ciepło od częściowo miedzianego radiatora przylegającego bezpośrednio do procesora, do specjalnego 80 milimetrowego wiatraka wydmuchującego powietrze na zewnątrz obudowy. Nie ma więc aktywnego chłodzenia przy procesorze, jest za to duet radiatorów połączony specjalnymi rurkami i jeden wiatrak chłodzący o regulowanej prędkości obrotowej (w BIOS'ie, ale o tym później). Poniżej obrazki prezentujące zasadę działania technologii ICE - wykorzystanie "heatpipe" opisywaliśmy już na łamach TwojePC u Zalmana.

Aby zainstalować procesor, należy odkręcić wiatrak czterema śrubami, odczepić jego zasilanie, po czym wyciągnąć go ku górze. Następnie ściągamy specjalny zaczep radiatora poprzez wciśnięcie go z dwóch stron palcami (swoją drogą bardzo łatwy demontaż i montaż) i wówczas możemy zdjąć system radiatorów. Odkrywa nam się gniazdo Socket 478. Galeria.

Technologia ICE (kliknij, aby powiększyć)

ICE bez coolera (kliknij, aby powiększyć)

"heatpipe" (kliknij, aby powiększyć)

Dobieramy się do gniazda... (kliknij, aby powiększyć)

...i voila! (kliknij, aby powiększyć)
Aby "wykończyć" temat budowy chłodzenia, kilka zdjęć systemu ICE zarówno w wersji złożonej, jak i rozebranej na części pierwsze.

ICE (kliknij, aby powiększyć)


ICE (kliknij, aby powiększyć)


ICE (kliknij, aby powiększyć)


ICE (kliknij, aby powiększyć)
Opisałem już wygląd obudowy, jej możliwości, układ chłodzenia, pora poznać bliżej płytę. Serce ZEN'a to model Shuttle FT62 oparty na układzie IXP 150 (mostek południowy) firmy ATI oraz zintegrowany układ graficzny RS300 (Radeon 9100 IGP) także firmy ATI. Na układzie RS300 założono sporej wielkości radiator, bez dodatkowego chłodzenia. Jak się później okaże, grzeje się on dość znacznie...

South Bridge RS300 (ATI Radeon 9100 IGP) (kliknij, aby powiększyć)
W gniazdo Socket 478 można włożyć procesory Pentium4 / Celeron z magistralą FSB 400, 533, 800 w tym także najnowszego Prescotta (po zainstalowaniu nowego BIOS'u). Jest obsługa technologii HT. Płyta wspiera 128-bitowy, dwukanałowy standard pamięci DDR typu PC 1600, PC2100, PC 2700 i PC 3200 (DDR400 MHz) z możliwością obsadzenia do 2 GB pamięci. Nie ma możliwości rozbudowy płyty o zewnętrzną kartę AGP, jest tylko jeden zewnętrzny slot PCI. Producent stworzył ZEN'a jako urządzenie typu "home entertainment center" (domowe centrum rozrywki), a więc nie dla stricte entuzjastów gier. Dlatego też nie ma w tym modelu slotu AGP. Inne platformy XPC Shuttle posiadają ten slot, jednak tam już jest nieco głośniej... ale o tym przy opisie drugiego barebone.

Slot PCI (kliknij, aby powiększyć)
Na płycie "zintegrowały się": karta sieciowa w postaci układu RTL8100C 10/100 Mb/s, kodek dźwiękowy AC97 Realtek ALC650 z obsługą 6 kanałów (5.1), układ VIA VT6307 odpowiedzialny za FireWire. Dostępne są dwa kanały ATA100, złącze podczerwieni, 3 złącza dla wiatraków, zworka "Clear Cmos".

2 x kanały IDE (kliknij, aby powiększyć)
Jak wcześniej wspominałem, na płycie nie ma wyprowadzeń dla stacji dyskietek, Shuttle stawia na karty flash (w tym modelu jednak tylko jako opcja), nie każdemu może to jednak pasować, gdyż dyskietka wciąż jeszcze jest żywa... Ułożenie większości elementów na płycie jest przemyślane, może tylko parę kondensatorów przy pamięciach, mogło by się znaleźć w innymi miejscu, gdyż przy wkładaniu układów RAM, można któryś z kondensatorów uszkodzić.

Gniazda RAM (kliknij, aby powiększyć)
Przyszła najwyższa pora obsadzić ZEN'a jakimiś komponentami. W tym celu wykorzystałem: procesor Intel Pentium 4 z zegarem 2,53 GHz (533 FSB), 2 x 256 MB Dual DDR GeiL, dysk Seagate ST340015A 5400rpm oraz napęd DVD/CDRW Combo LG 52/32/52/16. Na pierwszy ogień poszedł - bo musiał - procesor. Proces przygotowawczy do osadzenia procesora, czyli swobodny dostęp do gniazda Socket 478, opisany już został wcześniej, więc nie ma co męczyć palców autora.

Zacząć należy od instalacji procesora. Rozmontowujemy system chłodzenia ICE, korzystamy z dołączonej pasty przewodzącej i instalujemy procesor. Przyciskamy na procesorze radiator, nakładamy zacisk, montujemy cooler i gotowe. Sprawnie i łatwo.

Instalacja procesora (kliknij, aby powiększyć)
Pora na montaż kolejnych komponentów. Teraz wkładamy dysk twardy - zainstalowaliśmy jeden napęd. Proces montażu przebiega następująco. Należy poluzować jedną śrubę, wówczas wysunąć można na czterech szynach szufladkę, do której przykręcamy dysk. Potem wsuwamy ją z powrotem i dokręcamy śrubę. Patent ciekawy i przemyślany. Plus dla ZEN'a. Pozostały jeszcze pamięci i napęd 5.25" - nie było z tym problemu. Kabelki są tak dobrane, że starcza ich na "styk" dla danego urządzenia. Zasilanie molex dla 5.25" jest dość ciężkie w montażu, przez jego ścięty rozmiar.





Montaż dysku, pamięci i nagrywarki (kliknij, aby powiększyć)
Złożony barebone ZEN gotów jest do uruchomienia. Tak się prezentuje bez pokrywy, z procesorem, dwoma kostkami pamięci, dyskiem twardym i nagrywarką. A w środku jeszcze trochę miejsca...

XPC ZEN z komponentami [z lewa i prawa] (kliknij, aby powiększyć)
Podłączamy wszelkie konieczne kabelki i uruchamiamy "małego". Nagle głośny świst suszarki, jakiej nie powstydziłby się GeForceFX 5900Ultra. Całe szczęście po chwili robi się cicho... i to całkiem przyjemnie cicho. Otóż wiatrak posiada czterostopniową regulację prędkości obrotów i podczas uruchamiania komputera bądź restartu, na parę sekund działa z maksymalnymi obrotami - nie jest to przyjemne dla ucha. Wrócę do tego tematu za chwilę. Przejdę teraz do funkcji BIOSu.

BIOS w Shuttle XPC ZEN (i ST61G4)

Uprzedzając fakty wspomnę, że BIOS jest identyczny w obydwu testowanych modelach Shuttle'a. Na wstępie zrzut z ekranu, który wita nas przy uruchomieniu komputera. Ukazuje się tam informacja o chipsecie ATI RS300 / SB 200, ilości pamięci RAM oraz pamięci zarezerwowanej dla układu graficznego a także częstotliwość i tryb pracy pamięci DDR (w naszym przypadku Dual Channel był włączony). Wejdźmy teraz do "niebieskiego ekranu" zwanego BIOSem...
BIOS Phoenix-Award umożliwia całkiem sporo jak na urządzenie typu barebone. Nawet amatorzy lekkiego o/c znajdą coś dla siebie. W PC Health Status otrzymujemy możliwość ustawień i kontroli prędkości wiatraka. Można ustawić regulację pracy coolera w czterech poziomach: Ultra Low: 1900 rpm, Low: 2500 rpm, Mid: 3000 rpm oraz Full: 4000 rpm. Jest też dodatkowa opcja "Smart Fan", która sprawuje kontrolę nad obrotami wiatraczka i w przypadku osiągnięcia wyższej temperatury, przyspieszy pracę coolera. Dalej, można określić nad którymi z trzech możliwych wiatraków mamy mieć kontrolę obrotów. Opcja CPU Tag to wartość temperatury procesora, po przekroczeniu której nastąpi zmiana obrotów wiatraka. Jeśli więc temperatura wzrośnie o 1 stopień od wartości CPU Tag (standardowo ustawiona na 65C), wówczas obroty zwiększą się o 150 obrotów, z kolei zwiększenie temperatury procesora o 16C, to już wzrost rzędu 1300 rpm.

W PC Health Status mamy też monitoring napięć procesora, AGP, pamięci, zasilacza. Jest też informacja o temperaturze procesora, układu graficznego oraz systemu (PWM). PWM to taki obieg na płytach głównych, który tak konwertuje poziom napięcia z zasilacza, żeby mógł on być dostarczony w odpowiednich wartościach dla poszczególnych komponentów. Temperatura PWM to możliwie największa temperatura w obudowie (nie na płycie, w obudowie). Po paru godzinach testów temperatura procesora i PWM wzrosła o kilkanaście stopni, natomiast układ graficzny rozgrzał się do temperatury ponad 60 stopni. Dość dużo...

Nie zabrakło oczywiście kontroli obrotowej FAN1, FAN2 i FAN3. W moim przypadku chodził tylko jeden, standardowy... Teraz parę zrzutów, aby zobrazować słowa.

Nie można pominąć opisu ustawień zaawansowanych chipsetu. A jest tego tutaj całkiem sporo... Ustawienia procesora: magistrala FSB: Auto / 100 / 133 / 166 / 200 oraz zwiększenie każdej z tej wartości w zakresie 1 - 15 MHz. Napięcie procesora: regulowane w zakresie 0,8250V - 1.5875V z krokiem co 0,0025V. Ustawienia pamięci DDR: Auto, Sync, DDR200, DDR266, DDR333, DDR400. Overclocking pamięci tak samo jak FSB procesora można "podbić" od 1 do 15 MHz. Nie zabrakło oczywiście ustawień timingów pamięci (Auto lub Manual). AGP Aparture Size od zera aż do 2 GB. UMA Frame Buffer to wielkość pamięci RAM zarezerwowany dla układu graficznego: 8MB, 16MB, 32MB, 64MB, 128MB. Jeszcze jeden zrzut i opuszczamy BIOS.

XPC ZEN w akcji...

Złożony, w aluminiowej obudowie, ZEN na biurku prezentuje się jak... widać poniżej widać. Miejsce pod biurkiem opustoszało - zgadnijcie co tam normalnie stoi. Całość nie wygląda estetycznie najlepiej, ale gdyby sprzęt miałby zadomowić się u mnie na dłużej, gwarantuje, że wszystko wokół by błyszczało. Zatem za lekki, artystyczny nieład miejsca testowego proszę o wybaczenie...

ZEN "z" i "bez" flasha... (kliknij, aby powiększyć)


Z lewej ZEN i świeży XP home a z prawej rzut z "lotu ptaka", widać zasilacz na dole (kliknij, aby powiększyć)


Z lewej światełka, z prawej ZEN na nóżkach... (kliknij, aby powiększyć)
Aluminiowa obudowa ma tendencję do szybkiego brudzenia się, więc trzeba ostrożnie się z nią obchodzić aby nie poplamić... Fakt, że przy testach trochę nim naobracałem, jednak upaprał się konkretnie. Zobaczcie.

Próby palców ZEN nie przeszedł... (kliknij, aby powiększyć)

Shuttle XPC ST61G4

XPC ST61G4 to drugi testowany barebone firmy Shuttle, częściowo podobny do ZEN'a. Zastosowano tutaj identyczny system chłodzenia ICE oraz oparty na tym samym układzie ATI Radeon 9100IGP+IXP150 model płyty głównej Shuttle FT61 (ZEN wyposażono w FT62) . Pozostało wsparcie dla najnowszych procesorów Socket 478 łącznie z FSB800, obsługa pamięci Dual Channel DDR400, kodec AC97 Realteka 5.1, dodatkowy jeden slot PCI. Opcje BIOSu bez mian - to samo co w modelu ZEN. Pora wymienić różnice pomiędzy dwoma "kostkami".

O opcjonalnej możliwości rozbudowy tego modelu o zewnętrzną kartę AGPx8 już wspominałem na początku artykułu. Dzięki temu, Shuttle w tym modelu stawia na wydajność układu graficznego - oczywiście tego dodatkowego...

Mostek północny Radeon 9100 IGP oprócz radiatora, przykryty jest dodatkowo małym coolerem. W wyposażeniu standardowym jest wmontowany czytnik kart flash "6 in 1" (obsługuje karty MS, MMC, SD, SM oraz Compact Flash typu I i II) - znajduje się on w przedniej części obudowy. Przy pomocy układu Silicon Image 3512, płyta główna posiada obsługę dwóch portów Serial ATA w trybie Raid 0,1. Jest także wyprowadzenie dla stacji dyskietek 1,44. Zintegrowaną siecią steruje w tym produkcie chipset Broadcom 4401. Zasilacz o mocy 250W umiejscowiony jest w środku obudowy i posiada dwa małe wiatraczki po obydwu stronach. Tyle o najistotniejszych różnicach w specyfikacji, którą warto teraz przedstawić.

Wymiary: 300 x 200 x 185 mm
Waga: 2,81 kg
Obudowa wykonana z aluminium
Typ płyty głównej: Shuttle FT61
Wsparcie dla procesorów Socket 478 (400, 533, 800 FSB technologią Hyper-Threading) w tym Prescotta
Chipset: Mostek północny: ATI Radeon 9100 IGP
Chipset: Mostek południowy: IXP-150
Dodatkowe słoty: 1 x AGP, 1 x PCI
Kontroler napędów IDE: ATA100
Kontroler napędów SATA: Silicon Image Raid 0,1 (dwa napędy)
Pamięci: 2 sloty Dual Channel DDR400 128-bit
Układ graficzny zintegrowany: Radeon 9100 IGP (Chip RS300) Maks. 128MB pamięci RAM
Wyjście S-Video i TV
Zintegrowana karta sieciowa 10/100 Broadcom 4401
Audio: 6 kanałowy układ Realtek AC97 (650F)
Gniazda FireWire i USB2.0
Możliwość instalacji jednego napędu 3.5 cala
Możliwość instalacji jednego napędu 5.25 cala
Wewnętrzny zasilacz 250W
(opcja) Możliwość dołożenia portu równoległego (LPT)
W wyposażeniu standardowym znajdziemy instrukcję instalacji barebone, opis płyty Shuttle FT61, opis konfiguracji RAID (wszystko w języku angielskim), płytkę CD ze sterownikami, kabel zasilający, kabelki ATA100, kabelek "floppy", kabelek SATA, przejściówkę dla TV-Out, specjalne nóżki do podwyższenia przedniej części obudowy, pastę na procesor, podkładki 3M i dwa uściski do kabli a także specjalną ściereczkę, za chwilę dowiecie się do czego. Popatrzmy teraz na kilka zdjęć modelu XPC ST61G4.

Pudełko i wyposażenie (kliknij, aby powiększyć)


Przednia część XPC ST61G4 i już wiadomo do czego służy szmatka... (kliknij, aby powiększyć)


Z lewej: Zasilacz i pod nim z prawej strony gniazdo fdd
z prawej: bok barebone pod zdjęciu chłodzenia (kliknij, aby powiększyć)
Teraz już wiadomo do czego służy dostarczona szmatka. Otóż przód barebone jest błyszczący i wygląda jak lustro, co na pewno ucieszy żeńską populację wielbicielek mini pecetów - lusterko może odejść do lamusa... przejdźmy do środka tego modelu.

Instalacja procesora przebiega identycznie jak w modelu ZEN. Montaż pamięci i dysku twardego jest już jednak rozwiązany inaczej. Wpierw musimy zdemontować górny element, aby dostać się do slotów pamięci i gniazd IDE. Wówczas wkładamy RAM, kabelki IDE, wkręcamy dysk twardy i całość montujemy z powrotem do obudowy. Instalacja komponentów nie jest zbyt kłopotliwa, jednak ZEN jest bardziej intuicyjny w konfiguracji.

Parę słów o napędach. Teoretycznie do płyty głównej można podpiąć cztery urządzenia IDE, 1 x fdd i dwa dyski Serial ATA. W praktyce jednak, więcej niż jeden dysk twardy i jeden napęd 5,25 cala w obudowie się nie zmieści. Dodatkowy napęd 3.5 cala, można jedynie zainstalować po wymontowaniu czytnika pamięci flash, co raczej nie jest dobrym pomysłem. Totalnym nieporozumieniem jest wyprowadzenie na płycie gniazda stacji dyskietek, której nie ma jak wmontować w obudowę(!) Stację dyskietek można więc podpiąć, ale tylko przy otwartej obudowie...

Z lewej: barebone od góry, widać złącze do czytnika kart flash
z prawej: widać mostek północny, a za nim gniazda pamięci i IDE (kliknij, aby powiększyć)


Z lewej: barebone od tyłu
z prawej: front (kliknij, aby powiększyć)


Demontaż górnej części, na której znajduje się czytnik kart flash i miejsce na napędy 3.5 i 5.25 cala (kliknij, aby powiększyć)


Karta zewnętrzna Asus 9600XT - wiatraczek jest prawie "na styk" ze ścianką obudowy (kliknij, aby powiększyć)
Zaopatrzenie całego barebone w te same komponenty co u ZEN'a trwało trochę dłużej niż w u poprzednika. W tym modelu trzeba troszkę więcej czasu poświęcić na demontaż kilku elementów wewnątrz obudowy. Wraz z dodatkową kartą AGP, barebone stanowi dość integralną jednostkę, gdzie trudno zmieścić nawet palec...


XPC ST61G4: całość gotowa do uruchomienia, skręcona i złożona (kliknij, aby powiększyć)
Teraz już pełna galeria złożonego i działającego barebone XPC ST61G4. Na początek kilka zdjęć w samotności a później parę fotek porównawczych.

XPC ST61G4 w całości ...(kliknij, aby powiększyć)


Przedni panel: diody się świecą a lustro działa ...(kliknij, aby powiększyć)


XPC ZEN versus XPC ST61G4 (kliknij, aby powiększyć)


Środek: ENLIGHT MIDI Tower vs XPC ZEN (kliknij, aby powiększyć)


XPC ST61G4 vs ENLIGHT MIDI Tower vs XPC ZEN (kliknij, aby powiększyć)

Konfiguracja sprzętu

Po odpowiednim złożeniu zestawów barebone, ustawień komponentów w BIOSie - skonfigurowałem obydwa zestawu identycznie: 2 x pamięci 256 MB GeIL (Dual DDR 400MHz), dysk twardy Seagate ST340015A, procesor Pentium 4 2.53 GHz (19x133) oraz 128 MB pamięci zarezerwowane dla układu graficznego, zainstalowałem system WIndows XP Home Edition. Po czym Service Pack1, DirectX 9.0b i sterowniki z płyty oraz Catalyst v4.2 do obsługi układu 9100IGP. Jako dodatkową kartę AGP w modelu XPC ST61G4 zainstalowałem Asusa 9600XT - także pod kontrolą sterowników Catalyst v4.2. Ustawienia standardowe bez tunningu. Instalacja przeszła bez przeszkód, szybko i sprawnie i po "chwili" miałem już całość poprawnie skonfigurowane. Obydwa systemy nie sprawiły żadnych kłopotów podczas instalacji i konfiguracji urządzeń. Wszelkie komponenty na płycie zostały wykryte poprawnie. Można przystąpić do testów. Jeszcze tylko parę zrzutów.

Menu płytki instalacyjnej

ZEN - Menadżer sprzętu w XP

Ustwienia ilości głośników - kodek Realteka

Szczegóły układu graficznego - ATI Catalyst v4.2

Szczegóły układu graficznego z 3DMarka '03

Testy wydajność i podsumowanie

Testy wydajności: Radeon 9100 IGP vs Radeon 9600XT

Wnioski na zakończenie

Jak widać powyżej, dołożenie karty z wyższej półki (koszt takiej, karty to około 900 PLN) dowartościuje barebone w grach sporą ilością dodatkowej mocy. Jednak Shuttle platformę ZEN nie ukierunkowuje dla stricte entuzjastów gier i fanów maksymalnej wydajności, lecz jako urządzenie przeznaczone do "home entertainment center", czyli domowego centrum rozrywki. Dlatego też nie zastosowano w tym XPC dodatkowego slotu AGP. Trzeba jednak przyznać, że osiągi wydajnościowe układu R9100 IGP są jak najbardziej do zaakceptowania. Na pewno przewyższają wydajnościowo dotychczas popularne zintegrowane układy Intel Extreme Graphic 2 i uzyskują lepszą jakość generowanej grafiki 3D. ZEN w zupełności wystarczy do uruchomienia i delektowania się najnowszymi grami, jednak demona szybkości nie oczekujmy. Filmy, słuchanie muzyki, Internet - w tych zastosowaniach ZEN spisuje się znakomicie, zwłaszcza w odtwarzaniu filmów DVD i DivX na telewizorze, dzięki wbudowanemu wyjściu TV. Kodek Realteka nie jest najwyższych lotów, jednak amator muzyki może go wykorzystać do zastosowań domowych, włącznie z rozwiązaniem 5.1. W przypadku większych aspiracji dźwiękowych zawsze można skorzystać ze slotu PCI i włożyć tam coś bardziej "dźwiękolubnego", byle się tylko zmieściło...

Inne platformy XPC Shuttle posiadają slot AGP - tak jak testowany model XPC ST61G4 i żądni mocy 3D, uznający maksymę "małe jest piękne" powinni rozważyć ofertę barebone z możliwością rozbudowy o zewnętrzna kartę graficzną. Jednak w tym przypadku już nie będzie tak cicho, choć na pewno wydajniej. Jeśli chodzi o szum wydobywający się z XPC ST61G4 to obydwa wiatraczki zasilacza - wiatrak z systemu chłodzenia ICE oraz ten na mostku północnym, są dość ciche. W mojej konfiguracji najwięcej hałasu generowała dołożona karta graficzna, jednak w przypadku barebone o pasywnym chłodzeniu (np. Zalman) grafiki można zapomnieć - po prostu nie ma na to miejsca. Wiatrak z systemu ICE pracował stale z wartością 1900 obrotów i był lekko słyszalny. Oba rozwiązania Shuttle, a szczególnie ZEN'a można więc nazwać "przyjaznymi ciszy" (nie biorąc pod w uwagę dodatkowej karty graficznej w ST61G4). Zarówno ZEN jak i XPC ST61G4 po paru godzinach intensywnych testów nie powodowały wielkiego wzrostu ciepła w obudowie, z wyjątkiem mostka północnego (do 64 stopni) - temperatura procesora i systemu po mocnym wygrzaniu dochodziła maksymalnie do 48 stopni.

Na koniec podsumowanie w pigułce obydwu naszych małych bohaterów tej recenzji.

Shuttle ZPX ZEN: Elegancka obudowa, niewielkie wymiary i mała waga, cicha i wydajna platforma dla procesorów Intela, ze wparciem szybkich pamięci Dual DDR. W zupełności wystarczy jako domowe centrum rozrywki. Brakuje w standardzie czytnika pamięci flash. Cena detaliczna brutto Shuttle XPC Zen wynosi 1879 PLN brutto. Producent udziela 24 miesiące gwarancji. Dostępność - od marca.

Shuttle XPC ST61G4: Jeszcze bardziej wytworna obudowa (lustro), dość cicha i wydajna platforma dla procesorów Intela, ze wparciem szybkich pamięci Dual DDR i możliwością rozbudowy o dodatkową kartę AGP. Trochę uwag można mieć do nieprzemyślanej konstrukcji płyty wraz z obudową - część możliwości płyty jest nie do wykorzystania. Cena detaliczna brutto wynosi 2415 PLN brutto. Producent udziela 24 miesiące gwarancji. Dostępność - od marca.