Twoje PC Recenzje / Testy

M E N U

» Nowości

» Archiwum

» Recenzje / Testy

» Board

» Rejestracja

Szukaj @ TwojePC

T E C H N I K A

Chipsetowe wojny - AMD, Intel, VIA oraz inni

Stefan 08/05/01	Kiedyś wydawało mi się, że ogólna sytuacja na rynku procesorów i chipsetów jest dość jasna. Jednak im dłużej i dokładniej analizowałem poczynania i deklaracje poszczególnych producentów tym bardziej obraz tracił swoją pierwotną klarowność. Obecnie zaś ilość plotek, domysłów, sugestii czy pozwów sądowych jest tak wielka, że z trudnością udaje mi się zapamiętać same tylko fakty. Postanowiłem więc sprawę jakoś uporządkować. Moją decyzję jeszcze bardziej przyspieszyła wiarygodna informacja, że jeden z przedstawicieli VIA stwierdził, że Intel jest znacznie większym przyjacielem firmy, niż AMD. Czyż nie zaskakujące? Jeśli interesuje Was szerszy ogląd tychże spraw to zapraszam dalej...

OD CZEGO ZACZĄĆ - STANDARDOWY OBRAZ

Najtrudniejsze dla mnie pytanie to - od czego zacząć. Ilość powiązań miedzy firmami na tym rynku tworzy bowiem prawdziwy węzeł gordyjski. Zacznę od przedstawienia typowo postrzeganej sytuacji. Później zaś będę szukał dziury w całym. Niecierpliwym zaś mogę zdradzić, że na końcu stwierdzę, że dziur jest więcej niż w serze szwajcarskim.

TSMC oraz UMC

Dwóch największych producentów półprzewodników, tajwańskie TSMC oraz UMC przyjmują z całego świata zamówienia na produkcję chipów. Tam właśnie wśród bardzo wielu innych komponentów powstają innymi kości graficzne Nvidii, chipsety VIA, Intela oraz ALi. Jedyny wymóg dotyczący TSMC oraz UMC polega na tym, że trzeba sobie z paromiesięcznym wyprzedzeniem rezerwować wolne moce produkcyjne obu firm. Nie należy także zapominać, ze Tajwan jest obszarem sejsmicznie aktywnym, tak więc trzęsienie ziemi może spowodować znaczne opóźnienie produkcji i w konsekwencji, czego zresztą doświadczyliśmy, astronomiczne ceny na przykład pamięci DRAM (typu 1200 zł za 64 MB). Warto także mieć na uwadze, że takie firmy jak Nvidia czy VIA posiadają tylko plany, patenty, technologie czyli własność intelektualną kolosalnej wartości, ale same nie są w stanie czegokolwiek produkować. Szybkie pytanie z podobnej branży. Ilu pracowników na całym świecie zatrudnia Microstar - drugi, co do wolumenu sprzedaży, producent płyt głównych? 1200, z czego 750 to inżynierowie pracujący na Tajwanie. Trzeba zatem pamiętać w jakiej skali się poruszamy.

VIA

VIA uzyskała pozycję drugiego na świecie producenta chipsetów głównie dzięki produkcji chipsetu KT133 pod procesory AMD, tak więc uważa się VIA oraz AMD za naturalnych sprzymierzeńców. Mówi się, że VIA uczyniła nawet ustępstwo wobec AMD w kwestii chipsetu KT133, gdyż zablokowana została obsługa magistrali 133 MHz, gdyż w momencie jego premiery (prawie rok temu) AMD nie było w stanie produkować procesorów pracujących na magistrali 133 MHz. VIA bardzo wspiera także DDR Forum czyli organizację, której celem jest promowanie pamięci DDR jako rozwiązania przyszłości, a nie konkurencyjnych RDRAM Intela. W ramach tej organizacji AMD i VIA ściśle współpracują. Co więcej, VIA była jedną z pierwszych firm, która zaoferowała chipset - KT266 - obsługujący pamięci DDR dla procesorów AMD.

VIA produkuje także chipsety pod procesory Intel Celeron oraz Pentium III, z których najbardziej znaczący układ to 694X. Oprócz niego, na fali entuzjazmu wobec DDR, VIA wyprodukowała także układ Apollo Pro266 dedykowany procesorom Intela. W ogólnym rozrachunku nie odgrywa on jednak znaczącej roli, gdyż na przykład kombinacja Pentium III z pamięciami DDR jest bardzo droga i bardzo mało wydajna. Popularność rozwiązań pod procesory AMD jest taka, że w produkcji stosunek chipsetów Intel-AMD wynosi 6:4, choć jeszcze trzy miesiące temu był równy 7:3. Jakby tego było mało, to VIA wykupiła część laboratoriów graficznych od S3 i oferuje stosunkowo tani chipset zintegrowany KM133 (z nieśmiertelnym układem graficznym Savege4) adresowany do procesorów AMD. Wszystko wskazuje zatem na to, że AMD i VIA to zgodna kompania.

Jedyną małą rysą na ich współpracy stał się zakup Cyrixa - producenta bardzo tanich i jeszcze mniej wydajnych procesorów. Przez to posunięcie VIA stała się konkurentem AMD na rynku najtańszych komputerów. O procesorach VIA Cyrix III w Europie jest bardzo cicho; jednak nie w Azji gdzie stały się przebojem. Podsumowując, ponad 10% zysków VIA pochodzi z produkcji procesorów.

INTEL

O tej firmie można by rozprawiać bez końca. Jednak spróbuję ją opisać jednym złożonym zdaniem. Największy na świecie producent procesorów, wart obecnie około 160 mld USD, a w giełdowym szczycie nawet 500 mld, zatrudniający setki tysięcy ludzi na całym świecie, zaangażowany także w pamięci flash oraz DRAM, telekomunikację, superkomputery, rozwiązania sieciowe (największy producent kontrolerów) oraz wszystko co może działać na baterie. Intel, czy jak kto woli Chipzilla lub Szatan z siedzibą w Satan Clara, do tej pory nokautował wszystkich przeciwników tak jak Mike Tyson dziesięć lat temu. Intel decyduje i cały świat za nim podąża. Tak było... do tej pory. Ostatnia jednak decyzja giganta wzbudziła sprzeciw całego niemal świata - chodziło o wybranie pamięci RDRAM jako rozwiązania przyszłości. Na papierze lub też w czysto akademickich testach jest ona oczywiście trzykrotnie szybsza niż SDRAM czy dwukrotnie niż DDR, ale jakoś programiści nie potrafią wykorzystać drzemiącej w niej mocy, a konsumenci nie są skłonni płacić prohibicyjnych cen za moduły RDRAM. Z tym, przerysowanym nieco obrazem, większość z nas chyba się zgadza.

Zatem nie budzą zdziwienia decyzje o forsowaniu chipsetu i850 (tylko RDRAM) dla Pentium 4, nie przyznaniu licencji VIA na chipsety dla Pentium 4 (RDRAM, DDR, SDRAM), wybraniu ATI na pierwszego spoza Intela dostawcę chipsetów dla Pentium 4 (pomimo braku doświadczenia ATI w tej dziedzinie) czy też kolejności obsługi typów pamięci w kolejnych chipsetach (najpierw RDRAM, potem SDRAM i na końcu DDR). Wszystko się niby tworzy spójną całość. Natomiast decyzje dotyczące legendarnego chipsetu BX oraz licznych wersji i815 wydają się nawet zrozumiałe. Do czasu...

NVIDIA

Firma, o której jeszcze trzy lata temu nikt jeszcze nie słyszał jest dziś, nieco złośliwie, nazywana Graphzillą. Wszystko to dzięki temu, że od pół roku Nvidia jest największym producentem procesorów graficznych. Nvidia zdetronizowała ATI i cały czas utrzymuje nieziemskie tempo wprowadzając nowy układ co równo pół roku. Małym wyjątkiem był GeForce Ultra, ale tu akurat zawinili producenci pamięci, którzy na czas nie byli w stanie dostarczyć odpowiednio szybkich modułów. Jedną z przyczyn sukcesów Nvidia, która w przyszłości może okazać się słabością, jest fakt, że nie posiada ona żadnych fabryk i wszystkie jej kości powstają u TSMC oraz UMC. Jak do tej pory Nvidia nie miała jednak żadnych problemów z rezerwowaniem mocy produkcyjnych obu gigantów.

Uzyskawszy supremację na rynku kości graficznych do komputerów stacjonarnych Nvidia ogłosiła także plany wejścia na inne rynki, co dużym echem odbiło się w branży. Po pierwsze, Nvidia zaprezentowała układ GeForce2 Go dedykowany komputerom przenośnym. Pomimo taktowania rdzenia zegarem 140 MHz i tak układ ten teoretycznie zostawia wszystkich konkurentów daleko w tyle, co już teraz przyprawia ATI o ból głowy. To jednak nie koniec Nvidia zapowiedziała samodzielne zaprojektowanie zintegrowanego chipsetu Crush z GeForce2 MX na pokładzie. Jest to cios dla wszystkich - dla producentów chipsetów, tzn. Intela, AMD, VIA, ALi, SiS, jak i producentów układów graficznych - ATI, S3 czy Tridenta. Jakby tego było Nvidia ogłosiła swoje plany wejścia na rynek procesorów, bo przynajmniej jeśli chodzi o proces technologiczny, to Nvidia jest na to absolutnie gotowa. Zauważyć trzeba, że Athlon składa się z 37 milionów tranzystorów, Pentium 4 z 42, a kość graficzna GeForce'a3 aż z 57.

AMD

Konkurent Intela na rynku procesorów i pamięci flash jest, z księgowego punktu widzenia, 25 razy mniejszy, ale planuje opanowanie w tym roku aż 30% rynku procesorów, co jest solą w oku giganta z Santa Clara. Jednak, aby procesory dobrze się sprzedawały AMD musi mieć sprawnych dostawców chipsetów. Do tej pory bardzo sprawnie z tego zadania wywiązywała się trójka firm VIA, ALi, SiS. Jednak w przypadku pamięci DDR samo AMD wyprodukowało najwydajniejszy chipset 760, a dla rozwiązań dwuprocesorowych opartych na nowym rdzeniu Palomino AMD ma układ 760MP.

Zaś w raporcie firmy za 2000 rok znajdziemy miedzy innymi stwierdzenia, że aby konkurować z Intelem na rynku procesorów AMD utrzymuje ścisłe kontakty z producentami płyt głównych, chipsetów, kart graficznych, BIOS-ów, ale też firma zamierza znacznie rozszerzyć swoją ofertę w dziedzinie chipsetów i oferować producentom OEM całościowe rozwiązania. Obraz zatem wydaje się być spójny AMD chętnie licencjonuje dostęp do swych technologii trzecim firmom (VIA, ALi, SiS), ale sama także planuje umocnić się na rynku chipsetów, aby uniezależnić się od "kaprysów" licencjobiorców.

ATI

Kanadyjska firma, której rynkowa pozycja jest od kilku kwartałów bardzo zagrożona. Straciła na rzecz Nvidi miano największego na świcie producenta układów graficznych, ponosi także duże straty finansowe. ATI musi się teraz obawiać ataku Nvidii na segment komputerów przenośnych, gdzie ma 48% udziału w rynku. Jednak jeśli GeForce2 Go będzie w miarę energooszczędny, to ATI po prostu zniknie z segmentu Full Size. Zaś GeForce3 wyprzedził o kilka miesięcy ATI Radeon 2 (lub II). Jednak ATI cały czas jest marką, z którą należy się liczyć. Może perspektywy nie są najjaśniejsze, ale...

Ostatnio ATI bardzo zainteresował się Intel. Po pierwsze, w dziedzinie chipsetów zintegrowanych, tak do Pentium III czy Celeron układy graficzny autorstwa Intela są przestarzałe o kilka generacji, o czym mieli się okazje przekonać użytkownicy systemów opartych o i810. Po drugie, ATI ma już duże doświadczenie w produkcji układów obsługujących DDR i prawdopodobnie, przy dużej pomocy samego Intela, byłaby w stanie wyprodukować obsługujący DDR chipset pod Pentium 4. Byłoby to dla Intela znacznie lepsze rozwiązanie niż przyznanie licencji starającej się o to VIA, która niemalże z dnia na dzień może zalać świat układami P4X266, co zakończyłoby egzystencję na rynku RDRAM-ów.

ALI

Firma ta była jedną z pierwszych, które podjęły prace nad implementacją pamięci DDR. Efektem tychże prac są ALiMAGiK 1 pod procesory AMD oraz Alladin Pro5 dla platformy Intel. Premiera układu ALiMAGiK 1 była wielokrotnie przekładana ze względu na liczne usterki techniczne. Na dzień dzisiejszy ogromną zaletą ALiMAGiK 1 jest możliwość współpracy tak z pamięciami SDRAM, jak i DDR. Problem w tym, że jest to przy okazji najmniej wydajny chipset DDR. Okazuje się bowiem, że konfiguracja KT133A+SDRAM jest minimalnie szybsza niż ALiMAGiK 1+DDR! Trzeba jednak zauważyć, że cały czas ALiMAGiK 1 przechodzi przez choroby wieku dziecięcego i być może, gdy usunięte zostaną wszystkie niedociągnięcia będzie to przebój. Na razie jednak omijałbym płyty na nim oparte. Ali produkuje oczywiście także chipsety pod procesory AMD i pamięci SDRAM. Układ ALi M1649 obsługuje zarówno procesory na magistrali 100 MHz, jak i 133 MHz.

Inną linią produktów firmy Ali jest linia chipsetów ze zintegrowaną układem graficznym TNT2. Jest to najbardziej zagrożona przez Crush linia produktów ALi. Dlatego właśnie w momencie ogłoszenia przez Nvidię planów zbudowania zintegrowane chipsetu z GeForce2 MX na pokładzie Ali zakończyło współpracę z Nvidią i przychylniejszym okiem spojrzało na ATI.

SIS

SiS jest pionierem w dziedzinie integracji chipsetu z innymi subsystemami. Rezultaty bywają różne, jednak trzeba odnotować bardzo udany, zintegrowany oczywiście, chipset SiS630 (muzyka, grafika, modem, Ethernet) pod Celerony. Jest to bowiem jedyny ze zintegrowanych chipsetów oferujący funkcje kompensacji ruchu przy odtwarzaniu DVD. Ogólna jego wydajność jest jednak na poziomie i815. SiS oferuje tanie chipsety i pomimo małej renomy udało się ostatnio firmie skłonić tak dużego producenta płyt głównych jak Gigabyte do wypuszczenia dwóch typów płyt głównych GA-6SDX (Socket 370) oraz GS-7SDX (Socket A) opartych o układy SiS633 oraz SiS733. Ostatnie zaś zapowiedzi SiS dotyczące obsługi pamięci DDR, to w pełni zintegrowany SiS740 oraz klasyczny SiS735.

SiS pozostaje jakby na marginesie, z boku sceny głównych zmagań. Nie kupimy zapewne płyt Asus, Abit czy Microstar z chipsetem SiS, ale trzeba odnotować, że gdy zaczynamy rozmawiać o komputerach z segmentu value, to trzeba wziąć tę firmę pod uwagę.

SZUKANIE DZUIRY W CAŁYM I JEJ ZNAJDOWANIE

Przedstawiony powyżej obraz jest niezwykle jasny i klarowny. Niestety z tygodnia na tydzień sytuacja się coraz bardziej wikła i komplikuje. Zacznijmy jednak od początku.

W Europie tego zupełnie nie widać, ale VIA stała się poważnym konkurentem AMD na rynku procesorów do komputerów z segmentu value. Tam na świecie, gdzie użytkownicy są naprawdę oszczędni, to znaczy w Indiach czy dużej części Chin procesory VIA Cyrix III świetnie się sprzedają skutecznie wypierając AMD. Ważne jest też, że współpracują one z płytami na złączu socket 370 czyli z platformą Intela. Dlatego właśnie VIA musi zachować równowagę w produkcji pomiędzy chipsetami pod AMD a chipsetami pod Intela (i tym samym Cyrixa). Jeśli skierują całą swą produkcję pod AMD, to najprawdopodobniej stratny będzie oddział firmy zajmujący się procesorami. Inna sprawa to serią zarzutów AMD, że VIA zbyt późno zwiększyła podaż układów KT133 i przez to ceny płyt Socket A bardzo wolno spadały i przez to w magazynach AMD zalegają Durony. Trzecia zaś sprawa to kwestia czysto techniczna - inżynierowie z AMD twierdzili ostatnio, że przy konstruowaniu chipsetów VIA nie postępuje zgodnie z ich zaleceniami przez co w niektórych testach wydajność jest mniejsza o kilkanaście procent od oczekiwanej.

Ostatnim i chyba najważniejszym terenem spornym pomiędzy AMD i VIA jest koncepcja Information PC czyli innymi słowy Internetu bez PC. Skoro większość gospodarstw domowych w wysoko uprzemysłowionych krajach posiada już jeden komputer, to, według badań, okazuje się że drugi stanowi tylko wtyczkę do Internetu. VIA proponuje zatem w pełni funkcjonalny terminal internetowy oparty na układach... VIA Cyrix III, VIA VT 8601 (zintegrowana grafika Trident Blade) oraz VIA VT8231 (dźwięk, porty wejścia/wyjścia - USB 4x, Ethernet, Home PNA, etc.) W tym schemacie nie ma miejsca dla AMD. Zaś kilka dni temu firma Trident podała do sądu VIA twierdząc, że ta druga systematycznie kradła technologie poprzez zatrudnianie inżynierów z Tridenta. Oczywiście jeśli sąd przyzna rację firmie Trident, to nie będzie to oznaczało końca VIA, ale będzie VIA zapewne zmuszona do zakupu technologii i chipów od Tridenta.

Ostatnia sprawa dotyczy VIA i subsystemów graficznych. Niecały rok temu VIA wydała ogromne pieniądze na zakup laboratorium graficznych S3. Oczywiste jest, że Savage4 nie jest najnowszym rozwiązaniem, ale wydaje się, że jest jeszcze na tyle dobry, aby istnieć na rynku. Wszystko może się jednak zmienić wraz z wejściem zintegrowanego chipsetu Crush od Nvidii z GeForce2 MX na pokładzie. Innymi słowy, VIA bardzo boi się nowego układu Nvidii. Dlatego właśnie AMD od kilku tygodni deklaruje chęć bliskiej współpracy z Nvidią. Każdy chce mieć jakiegoś asa w rękawie.

Skoro już dotarliśmy do rozwiązań graficznych. Ostatnie zainteresowanie Intela firmą ATI nie jest bezinteresowne. Intel nie dysponuje bowiem żadnym konkurencyjnym na rynku rozwiązaniem graficznym do chipsetów zintegrowanych. Oczywiście Intel mógłby po prostu zamówić takowe u ATI, ale plany giganta z Santa Clara są bardziej dalekosiężne. Intel najchętniej wykupiłby ATI, które jest przecież bliską mu kulturowo firmą. Wtedy jednak nie wytłumaczyłby się przed Federalną Komisją ds. Handlu, gdyż pewnikiem zostałby uznany za monopolistę i przejęcie nie zostałoby zaakceptowane (największy producent procesorów, kontrolerów do kart sieciowych, kart graficznych do komputerów przenośnych.... i nie wiadomo czego jeszcze). Intel zatem przyznał licencję ATI na produkcję chipsetów pod Pentium 4 z obsługą pamięci DDR. Jasne jest, że ATI nie jest tak dobrze na to przygotowane jak VIA, tak więc takowy układ najprawdopodobniej nie pojawi się w tym roku.

Zupełnie inną sprawą jest wydźwięk marketingowy takiej decyzji - nie można już czynić zarzutu, że Intel sztucznie broni dostępu do magistrali swych procesorów. Intel zaś bardzo pragnąłby, aby ATI zaczęła wychodzić na swoje oraz żeby na rynku chipsetów pojawił się kolejny nie-tajwański producent. Ostatni zaś uwaga jest taka, Intelowi nadarza doskonała okazja, aby przywiązać do siebie kanadyjską firmę. ATI faktycznie ponosi straty jednak firma wydała ogromne pieniądze na wypromowanie marki Radeon, która przynosi zyski. Prawdziwe wybicie w górę nastąpi zatem wraz z premierą Radeona 2 (lub II). Póki co jeszcze go nie ma (choć kompatybilne z DirectX 8.0 oprogramowanie jest już ponoć w 99% gotowe) i przez najbliższe dwa kwartały ATI będzie jeszcze trwać w zawieszeniu. Intelowi ATI jest pomocne także jako ewentualne rozwiązanie awaryjne. Załóżmy bowiem, że Crush z Palomino zaczynają podbijać rynek komputerów przenośnych. Co wtedy zrobi Intel? Przystosuje serię All-in-Wonder do wymagań komputerów przenośnych i dzięki skutecznemu marketingowi przekona cały świat, że prawdziwe przenośne multimedia to All-in-Wonder. No nie wiem, może to mała przesada...

Inna sprawa, że do układu Intel-ATI chętnie przystałby ALi, który został zaskoczony decyzją Nvidii o zintegrowanym GeForce2 MX. O tym, że Crush jest już blisko świadczyć mogą deklaracje Asusa, który ogłosił, że będzie pierwszą firmą produkującą płyty główne z Crushem. Inna ciekawostka to wyścig w stronę mostka południowego z łączem LDT. Nvidia zapowiedziała, że w Crushu w taki właśnie sposób będzie połączony GeForce2 MX z southbridge. Kto równolegle przygotowuje takie połączenie mostka południowego? VIA.

Gdzie w tym wszystkim znalazło się AMD? Firma to zaniedbuje ostatnio współpracę z VIA i koncentruje się na swoich dwóch chipsetach - 760 oraz 760MP. Pierwszy to najwydajniejszy układ pod Athlony (Durony) obsługujący DDR. Drugi zaś to prawdziwy hit - towar, z którym należy się jednakowoż spieszyć. Za kilka dni AMD ma oficjalnie przedstawić swoje dwuprocesorowe rozwiązania z Athlonami na nowym jądrze Palomino taktowane zegarami od 1.5 GHz w zwyż. Jest to o tyle produkt priorytetowy, że Intel opóźnia się z wprowadzeniem Northwooda - odmiany Pentium 4 mogącej pracować w trybie SMP. Obecna wersja Willamette nie jest wstanie pracować w trybie SMP.

ZAKOŃCZENIE

Moje ostatnia uwaga jest taka, że nie twierdzę, że cokolwiek wytłumaczyłem do końca. Chciałem tylko rzucić trochę światła na wielki i skomplikowany biznes zwany chipset. Czy teraz jest już nieco jaśniejsze dlaczego na przykład Intel jest większym przyjacielem VIA niż AMD? Mam nadzieję, że tak.

K O M E N T A R Z E

pierwszy (autor: BodeX | data: 17/05/03 | godz.: 20:42)
Skoro jeszcze nikt nic nie napisał to ja coś napicsze : COŚ :)

D O D A J K O M E N T A R Z

Aby dodawać komentarze, należy się wpierw zarejestrować, ewentualnie jeśli posiadasz już swoje konto, należy się zalogować.